Zakaz dla kotłów na paliwa stałe - od kiedy jakie paliwa będą zakazane, graniczne daty, jakie kary

Zakaz obejmuje dwa pojęcia — pierwsze to zakaz montażu urządzeń na paliwa stałe w nowych oraz remontowanych domach, a drugie zakaz stosowania paliw stałych, który obejmie instalacje już użytkowane, czyli każdy dom będzie musiał użytkować ekologiczny system grzewczy spełniający normy określone ustawami. Za brak przestrzegania tych zakazów grożą kary finansowe. Urządzenia najwyższej sprawności są dotowane w ramach rządowych programów.

fot.: Bosch - modernizacja ogrzewania to wyzwanie, przed którym stoi większość domów

Poszczególne województwa, a nawet miasta mają własne uchwały antysmogowe, w których wyznaczono różne daty graniczne. Niektóre z nich budzą sporo sprzeciwów, dlatego też wciąż możliwe są zmiany. Nie mniej jednak warto śledzić lokalne uchwały. Za użytkowanie kotła niższej klasy niż dozwolona na danym terenie grożą wysokie kary pieniężne, nawet do 5 tysięcy złotych.

Normy emisyjności - jakie wymagania muszą spełniać kotły grzewcze na paliwo stałe (węgiel, drewno)

Jakie dokumenty wprowadzają normy emisyjności?
Norma PN-EN 303-5 jest częścią serii europejskich dokumentów w sprawie kotłów i ich specyfikacji. Jest ona następczynią normy PN-EN 303-5:2012 Kotły grzewcze – część 5: Kotły grzewcze na paliwa stałe z ręcznym i automatycznym zasypem paliwa o mocy nominalnej do 500 kW. Terminologia, wymagania, badania i oznakowanie, w której wypisane szczegółowe wytyczne dotyczące projektowania, konstrukcji, wykonania i eksploatacji kotłów oraz całego osprzętu wpływającego na wykorzystywane systemy gwarantujące bezpieczeństwo użytkowania.

Od kiedy obowiązują normy emisyjności?
Pierwsze normy zostały wprowadzone w 2002 roku i wówczas obowiązywały kotły klasy 1,2 i 3. W 2012 roku dodano klasę 4 i 5, wycofując jednocześnie urządzenia klasy 1 i 2, uznając je za nieefektywne (tzw. kopciuchy lub śmieciuchy). Obecnie klasa 3 i 4 to piece wycofane ze sprzedaży, ale nadal są użytkowane w wielu domach. Od 1 lipca 2018 roku w Polsce w sprzedaży dostępne są tylko kotły klasy 5.

WARTO WIEDZIEĆ!

Dyrektywa ErP Ekoprojekt wprowadza obowiązek oznakowania wszystkich produktów o mocy poniżej 70 kW za pomocą etykiet energetycznych, które pozwalają szybko i czytelnie porównać produkty, które wybieramy. Umożliwiają one świadomie wybrać urządzenia na podstawie zużycia energii, co przekłada się na późniejsze koszty użytkowania tych sprzętów. Etykiety propagują również inwestowanie w coraz bardziej efektywne energetycznie urządzenia, troskę o środowisko i świadome wybory klientów.

fot.: De Dietrich - klasy energetyczne poszczególnych urządzeń grzewczych

Jakie są cele normy emisyjności?
Celem wydania tych dokumentów jest poprawa jakości powietrza, walka ze smogiem i ochrona klimatu. Możliwe to jest tylko wtedy, gdy użytkowane będą efektywne urządzenia grzewcze oraz stosowane odpowiednie paliwa. Projekt zakłada stopniową wymianę wszystkich pieców niespełniających norm emisyjności — zanieczyszczenia nie znają granic i tylko globalna współpraca może przynieść odczuwalną poprawę. Do tego dochodzi potrzeba uniezależnienia się od konwencjonalnych paliw, które często stawały się tematem rozgrywek politycznych na arenie międzynarodowej.

Jakie wytyczne wprowadzają normy emisyjności?
Wytyczne te muszą być respektowane przez producentów kotłów, które są wprowadzane na rynek. Dokument ten precyzyjnie określa normy emisji substancji szkodliwych do atmosfery oraz wydajności kotłów. Zadbano o dokładne określenie dopuszczalnej emisji tlenku węgla, lotnych związków organicznych (OCG) oraz pyłu. Oprócz wyższej sprawności i obniżenia poziomu emisji szkodliwych substancji do atmosfery, kotły klasy PN-EN 303-5 poprawiły się pod kątem komfortu użytkowania. Do ich produkcji wykorzystywane są materiały najwyższej jakości, co również przekłada się na lepszą pracę urządzeń.

Które kotły spełniają normy emisyjności - jak to sprawdzić?
Czy kocioł spełnia normę PN-EN 303-5 można sprawdzić na tabliczce znamionowej. Widnieje tam zapis o tym, jakiej klasy jest dany piec. Dodatkowo na stronie producenta kotłów możemy sprawdzić, czy konkretne urządzenie posiada certyfikat wydawany przez akredytowane laboratorium (w Polsce jest to Polskie Centrum Akredytacji).

fot.: Dragon - kotły Dragon na paliwa stałe spełniające normy

Jak długo będzie można palić drewnem? Co z kominkami?

Kolejny ważny problem oraz częsty dylemat to ogrzewanie na drewno i popularne kominki w domach. Instalacje spełniające wymogi Ekoprojektu mogą być użytkowane do czasu ustania ich żywotności. W przypadku gospodarstw domowych, w których istnieje możliwość podłączenia budynku do sieci ciepłowniczej, obowiązywać będzie zakaz palenia w kominkach ustalony na 1 lipca 2026 rok. Kominki, które nie spełniają wymagań, od maja 2024 r. muszą być wymienione lub wyposażone w urządzenia redukujące emisję pyłu do poziomu zgodnego z założeniami Ekoprojektu.

We wszystkich województwach zostały wydane dokumenty, w których jest mowa o ograniczeniu eksploatacji kominków, które nie są jedynym źródłem ogrzewania w tzw. dni smogowe.

Od 2028 roku wszystkie nowe budynki w UE muszą być zero emisyjne,

Jak będzie wyglądać ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, do czego Polska zobowiązała się w ramach wspólnej polityki UE? Zmniejszenie tej emisji o 55% w stosunku do roku 1990 wydaje się dość dużym wyzwaniem, dlatego potrzebne są radykalne zmiany i obok zakazu dla kotłów na węgiel i drewno w planach jest również redukcja kotłów na gaz ziemny i olej opałowy. Coraz częściej mówi się o konieczności wprowadzenia kolejnego podatku od ogrzewania olejem, gazem i węglem, dzięki czemu część społeczeństwa odejdzie od tych źródeł na rzecz innych, proekologicznych technologii. Do tej pory koszty uprawnień do emisji obciążały między innymi prosumentów, co jest paradoksem, a uwolnienie podatku ETS2 ma odmienić tę sytuację. Ceny paliw kopalnych wrosną o co najmniej ¹/₄ na rzecz energii elektrycznej, co z pewnością przełoży się wzrost atrakcyjności źródeł na prąd jak pompy ciepła.

Wspólne działania na rzecz ograniczenia emisji spalin wprowadzają również konieczność montowania technologii energii słonecznej w nowych budynkach, które będą wznoszone od 2026 roku, co ma służyć koncepcji budowy domów nie tylko zeroemisyjnych, ale plusenergetycznych, czyli wytwarzających energię z OZE. Co ze starymi budynkami, które już użytkują instalacje na paliwa kopalne? Mają one czas do 2035 r., kiedy to w ramach termomodernizacji również będą musiały stać się zeroemisyjne.

Warto wiedzieć >> Czy fotowoltaika będzie obowiązkowa? Nowe przepisy są jednoznaczne

Co z kotłami na pellet? Czy trzeba będzie je usuwać?

Kotły na paliwo stałe, czyli węgiel i jego odmiany to nie to samo co kotły na biopaliwa stałe, do których zalicza się pellet, zrębka i drewno kawałkowe. W rozporządzeniach UE biomasa traktowana jest jako źródło energii odnawialnej, co oznacza brak zakazu dla kotłów na ten rodzaj paliwa.

fot.: HKS Lazar - kondensacyjny kocioł na pellet ze stali nierdzewnej INTERFIRE 11

Jakie ogrzewanie wybrać by nie trzeba było dokonywać kosztownych zmian źródeł ciepła w domu?

Na chwilę obecną optymalnym rozwiązaniem wydaje się połączenie fotowoltaiki z elektrycznym ogrzewaniem takim jak na przykład pompa ciepła. Układ idealny to taki, w którym mamy dwa niezależne źródła ciepła (model praktykowany w Skandynawii). W starych domach wymiana kotła na paliwa stałe nie zawsze musi oznaczać konieczności montażu pompy ciepła, która nadal jest dużą inwestycją, poza tym ma swoje ograniczenia. Wówczas warto rozważyć kocioł na biopaliwa stałe, czyli pellet lub drewno zagazowane. W nowych domach kierunek zmian wydaje się oczywisty - instalacja płaszczyznowa, panele fotowoltaiczne i pompa ciepła.

Czym ogrzewać dom - redakcja poleca:

• Nowoczesne ogrzewanie domu, ale z wykorzystaniem paliw konwencjonalnych - zobacz koniecznie... Hybrydowe pompy ciepła - przegląd modeli
  
  
• Czy gaz jest ekologicznym źródłem ciepła? Przeczytaj, jak długo jeszcze będzie można korzystać z ogrzewania na gaz ...Od kiedy zakaz montażu kotłów gazowych
  
  
• Rozważasz montaż pompy ciepła, ale nie wiesz jak się do tego przygotować - sprawdź nasz poradnik... Lokalizacja i montaż pompy ciepła - wymogi instalacyjne