Oświetlenie ogrodu - instalacja, lampy, technologie

Wymarzony ogród wymaga odpowiedniej oprawy oświetleniowej, która sprawi, że jego uroki będzie można docenić również po zmroku. Aby cieszyć się stylowym oświetleniem ogrodowym, warto zaplanować odpowiednie rozprowadzenie instalacji oraz wybór lamp, które wpiszą się w stylistykę przestrzeni wokół domu. To ważne zadanie, zwłaszcza że od oświetlenia oczekujemy również, aby było energooszczędne i trwałe. Szeroki wybór technologii również nie ułatwia nam zadania. Do tego dochodzą jeszcze względy estetyczne, które są zwierciadłem stylu. Oświetlenie zewnętrzne ma za zadanie również zwiększyć bezpieczeństwo poruszania się po zmroku. Obecność punktów świetlnych wpływa na ochronę posesji przed wdarciem się intruza, gdyż światło odstrasza potencjalnych złodziei oraz utrudnia ukrycie się takiej osobie w przestrzeni ogrodowej.

fot.: Smartlight - oświetlenie drzew w ogrodzie - lampy KOS3R

Lampy skierowane na alejki i rośliny są w stanie stworzyć przepiękny wieczorowy pejzaż, w którym światło podkreśla przemyślaną scenerię. Odpowiednio dobrane i wkomponowane elementy instalacji oświetlenia zewnętrznego zapewniają efekt wizualny, na jakim nam zależy. Od właściwego oświetlenia w dużym stopniu zależy, ile czasu będziemy spędzać w ogrodzie. Jeśli przestrzeń wokół domu zyska odpowiednie oświetlenie, długie letnie wieczory będą jeszcze milsze.

fot.: Miloo Electronics - słupek Garden

fot.: HSK LEDY - naświetlacze LED NORMA N2 oraz NORMA N3

Strefy oświetlenia w ogrodzie

Aby skutecznie i efektownie rozświetlić plener wokół domu potrzeba dobrego projektu. Rozplanowania potrzebują zarówno punkty świetlne, które muszą tworzyć wspólną całość, jak i przebieg całej instalacji odpowiedzialnej za zasilanie. W oświetleniu zewnętrznym zazwyczaj wyróżnia się kilka kluczowych stref użytkowych:   

• oświetlenie wejścia do domu, podjazdu do garażu, numeru domu
• oświetlenie ogrodzenia
• oświetlenie tarasu i elewacji
• oświetlenie alejki
• oświetlenie zbiornika z wodą
• oświetlenie drzew i krzewów

fot.: GTV

Własne potrzeby i upodobania to kolejny ważny aspekt, na który trzeba zwrócić uwagę, wybierając oświetlenie. Przede wszystkim musimy zadać sobie pytanie, czy światło ma być jasne, czy raczej dyskretne i przytłumione? Znając już odpowiedź, łatwiej nam będzie zdecydować, czy w naszym ogrodzie powinno znaleźć się oświetlenie elektryczne, czy solarne.

fot.: Smartlight - oświetlenie ogrodzenia - oprawy: PONZA1, SIENA

Lampy elektryczne czy solarne?

Lampy solarne to tanie i - co bardzo ważne współcześnie - ekologiczne źródło światła w ogrodzie. Najprostsze modele tego typu lamp stały się bardzo powszechne. Wbudowany panel solarny pozwala zmagazynować energię pochodzącą ze Słońca, która po zmroku przetwarzana jest na energię elektryczną, która uruchamia cały mechanizm, a lampka świeci. Światło jest zupełnie za darmo, dlatego rozwiązanie to zyskuje na popularności. Co więcej, zaawansowana technologia pozwala również na ładowanie akumulatora również w pochmurne dni, przez co układ działa także w okresie jesienno-zimowym. Lampy solarne posiadają najczęściej diody LED  długiej żywotności, a same lampki można kupić już od kilku złotych. Są to jednak źródła bardzo delikatnego światła i często szybko się psują. Modele droższe dają nam gwarancję jaśniejszego światła oraz dłuższej wytrzymałości.

             fot.: Swiatled.pl - Lampa solarna       

Lampy wymagające zasilania energią elektryczną należą do tych znacznie droższych w utrzymaniu. Jednak na ich korzyść przemawia lepsza trwałość. Ich duży wybór sprawia, że często same w sobie są już ozdobą ogrodu, nawet za dnia. Wszystkie lampy wybierane do ogrodów powinny być odporne na czynniki atmosferyczne takie jak deszcz, wilgoć, wysokie i niskie temperatury oraz promienie UV.

Instalacja elektryczna w ogrodzie - planowanie oświetlenia zewnętrznego

Dobry plan przewiduje i pozostawia nam różne możliwości do wyboru. Dlatego też już na wczesnym etapie warto pomyśleć o zaplanowaniu instalacji elektrycznej na posesji. Takie prace powinno się zaplanować przed aranżacją ogrodu, aby uniknąć później zniszczeń. W innym przypadku musimy liczyć się z tym, że ogród na jakiś czas po pracach pozostanie oszpecony.

fot.: Aurora - oświetlenie zewnętrzne Astro Lighting

Po pierwsze warto podzielić ogród na sekcje, na przykład przód ogrodu, podświetlenie rabat i tył ogrodu. Pozwoli to nam racjonalnie zaplanować rozmieszczenie oraz ilość puszek z wyprowadzonymi kablami do podłączenia lamp i innych odbiorników.

Kable elektryczne:

Jeśli uda nam się już na wczesnym etapie ustalić położenie bramy, furtki oraz przebieg ścieżek - punkty te powinny posiadać podstawową instalację elektryczną - możemy przygotować pierwszy element naszej instalacji. Warto więc zakopać przewód albo przynajmniej rurę, przez którą później zostanie on przeciągnięty przed utwardzeniem powierzchni wokół wjazdu na posesję. Pozostałe punkty można przygotować nieco później, gdy już rozeznamy się, które miejsca w ogrodzie będą wymagały oświetlenia. Okablowanie w ogrodzie wymaga skutecznej izolacji, a lampy zewnętrzne muszą spełniać określone warunki szczelności.

fot.: Oświetlenie ogrodu - przemyślany podział przestrzeni, wyprowadzenie okablowania oraz możliwość ukrycie elementów liniowych pod tłuczniem lub ściółką z kory to zabiegi aranżacyjne, o których należy pamiętać w czasie tworzenia projektu oświetlenia zewnętrznego

Planowanie instalacji elektrycznej w ogrodzie może na początku ograniczyć się do ułożenia w ziemi rurek osłonowych ze wsuniętym w nie drutem. W przyszłości pozwolą one doprecyzować rodzaj lamp bez prac ziemnych.

W przypadku braku przygotowanego podłączenia do sieci elektrycznej lub możliwości jego przeprowadzenia możemy zdecydować się na oświetlenie solarne. I choć dają one znacznie mniej światła, to skutecznie doświetlą ścieżki lub schody.

Gniazda elektryczne:

• w małych ogrodach można używać gniazd wtykowych umieszczonych na zewnętrznej elewacji budynku
• dwa gniazda wtykowe to podstawowa opcja - każde należy zasilać z odrębnego obwodu zabezpieczonego wyłącznikiem nadmiarowym 16 A oraz wyłącznikiem różnicowoprądowym na prąd różnicowy nie większy niż 30 mA
• w dużym ogrodzie warto zabezpieczyć się w dodatkowy punkt na terenie posesji - powinien on składać się z dwubiegunowego gniazda wtyczkowego ze stykiem ochronnym; taki punkt umieszcza się w skrzynce z tworzywa sztucznego, z zamykanymi drzwiczkami umieszczonej na betonowym podłożu

Sterowanie oświetleniem ogrodu

Sterowanie oświetleniem to kolejny ważny punkt naszego projektu. Można zdecydować się na automatykę z oferty firm zajmujących się inteligentnym budynkiem. Trzeba jednak liczyć się z kosztami takiej instalacji. Rozwiązaniem prostszym i tańszym jest wykorzystanie włączników czasowych, które rozświetlą nasz ogród w zaplanowanym momencie. W innym przypadku możemy pokusić się o sterowanie ręczne z domu.

fot.: Przykład 3-kanałowego pilota do sterowania oświetleniem ogrodu podzielonego na 3 sekcje aranżacyjne z możliwością bezprzewodowego włączania i wyłączania w systemie radiowym o zasięgu do 30 m

Aby prace elektryczne w ogrodzie były bezpieczne, a jakość instalacji na wysokim poziomie, powinniśmy skorzystać z usług uprawnionego elektryka. Taka osoba zadba, by do instalacji nie dostawała się woda, a możliwość jej uszkodzenia znacznie spadnie.

Rodzaje lamp do ogrodu

Lampy do użytku zewnętrznego muszą być do tego odpowiednio przystosowane. Sprawdza się to za pomocą oznaczenia, tzw. IP - Index of protection. Jest to dwucyfrowy kod, gdzie pierwsza cyfra oznacza ochronę przed ciałami stałymi, a druga – przed cieczami (minimalne IP dla lamp stosowanych na zewnątrz to 44). Jak wiadomo sama oprawa i wywołane efekty świetlne stanowią często element dekoracji ogrodu. Wybierając źródła światła do opraw ogrodowych, zawsze na uwadze warto mieć pobór energii.

fot.: Sureline

Wysoka lampa stojąca - zapewnia duży zakres oświetlenia, dlatego sprawdzi się w przestrzeni ogrodu, np. jako element zlokalizowany na trawniku lub wzdłuż alejki. Takie lampy świecą jasnym strumieniem, dlatego w przypadku małego ogrodu czasem wystarczy jedna sztuka, by cieszyć się dostatecznym oświetleniem.
 

Lampy ścienne typu kinkiety - znajdą zastosowanie przy budynkach - czy to będzie wejście do domu, czy altany lub wjazd do garażu to takie punktowe źródło światła zapewni dobra widoczność i ułatwi choćby trafienie kluczem w zamek.

Oświetlenie górne - stosuje się je w takich miejscach jak taras czy altana oraz ulubiona ławka.

Lampy najazdowe - to rodzaj lampek do zabudowy w podjeździe lub alejce. Oświetlają drogę, zwiększając bezpieczeństwo poruszania się po zmroku. Są one również oszczędne, gdyż nie zabierają cennego miejsca. Oświetlenie nawierzchniowe jest zazwyczaj silne i rozproszone ku górze. Światło w podłożu to również jeden z wiodących trendów kilku ostatnich sezonów.

          fot.: Smartlight                                                         fot.: GTV                      

Lampy schodowe - są podobne do modeli najazdowych, jednak ich docelowym miejscem montażu są schody, schodki, murki w ogrodzie. 
 

Lampy punktowe (tzw. lampy spot) - mają one jedną zasadniczą zaletę, która wiąże się z punktowym oświetleniem wybranego punktu. Ich snop światła nie przekracza 120^o, dlatego światło jest trafnie ukierunkowane.

Lampki wodne i pływające - to oświetlenie dedykowane do oczek wodnych. Ich wysoka wodoodporność sprawia, że w subtelny sposób oświetlają taflę wody.

fot.: Smartlight - oświetlenie oczka wodnego na bazie oprawy VULCANO – 6x2W RGB3in1, którą można wykorzystać pod wodę, do fontanny lub basenu

Słupki, reflektory - to kolejna duża grupa lamp ogrodowych, które mają za zadanie zapewnić oświetlenie w różnych miejscach przestrzeni wokół domu. Mają bardzo zróżnicowany kształt, wielkość oraz wykończenie. Dostępne są w różnych stylach i kolorach. Mogą posiadać dodatkowo klosz. Reflektor ogrodowy daje światło punktowe, dlatego sprawdzi się w roli podświetlenia elementów architektury ogrodowej. Ważnym aspektem tego typu lamp jest wyposażenie w czujnik ruchu i regulowany czasomierz.

 fot.: Norlys - słupkowa oprawa Egersund Mini         

Latarenki i lampiony - najmniej trwały sposób na oświetlenie ogrodu, wykazujący znikomą odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne, ale stanowiące alternatywę dla typowego oświetlenia wymagającego rozprowadzenia instalacji. Tworzą klimatyczną atmosferę w ogrodzie. Dostępne w wersji na świece, rattanowe, w koszach, ażurowe itp. Do tej kategorii możemy zaliczyć także efektowne sznury świetlne typu cotton balls.