Wentylacja pożarowa - wymagania, budowa

System wentylacji pożarowej wchodzi w skład instalacji bezpieczeństwa pożarowego budynków użytkowych. Jej zadaniem jest zapewnienie możliwości ewakuacji w wypadku pożaru. W tym celu projektuje się system oddymiania budynku w sposób dążący do wydzielenia w pomieszczeniach objętych pożarem stref wolnych od zadymienia i gorących produktów spalania, co w przypadku pożaru sprowadza się do obniżenie temperatury w pomieszczeniach i doprowadzenie powietrza z zewnątrz. W skład wentylacji pożarowej wchodzą zatem głównie przewody oddymiające, wentylatory oddymiające i odcinające klapy przeciwpożarowe.

fot.: Lindab - skuteczna kontrola zadymienia ma zapewnić użytkownikom budynku bezpieczną drogę ewakuacyjną

Wentylacja pożarowa stosowana jest w budynkach mieszkalnych, przemysłowych jak i budynkach użyteczności publicznej. Jako zespół urządzeń zabezpieczających możliwość ewakuacji w momencie pojawiania się trawiącego ognia podlega ściśle określonym normom, a jednym z charakterystycznych parametrów urządzeń wentylacji pożarowej jest odporność ogniowa na czas ekspozycji, zazwyczaj wynosi ona od 1 do 2 godzin (60-120 min).

Ochrona przeciwpożarowa w budynku dzieli się na ochronę pasywną i aktywną:

• aktywna ochrona przeciwpożarowa - działa, gdy wybuchnie pożar; są to środki wykrywania i alarmowania, zraszacze automatyczne, drzwi i okiennice z topliwymi blokadami, oświetlenie awaryjne i systemy oddymiające.

fot.: W2 - akustyczno-optyczny sygnalizator przeciwpożarowy SAOZ-Pk2

• pasywna ochrona przeciwpożarowa - to elementy zazwyczaj wbudowane w strukturę budynku tak, aby mógł on wytrzymać pożar przez określony czas (wybór materiałów budowlanych). Jej zadanie to ochrona budynku i życia osób przebywających w nim poprzez zmniejszenie lub zapobieganie rozprzestrzenianiu się ognia wewnątrz i na zewnątrz, zachowaniesamym stabilności budynku oraz jego bezpieczeństwa i zapewnienie drogi ewakuacji.

Budynek z prawdziwie skuteczną ochroną przeciwpożarową potrzebuje więcej niż jednego systemu ochrony przeciwpożarowej. Ryzyko pożaru oraz skutki rozprzestrzeniania ognia mogą być znacznie zmniejszone jeśli budynki i ich wyposażenie będą tworzyć ochronę przeciwpożarową związaną z wyborem odpowiedniej jakości materiałów budowlanych, jak na przykład wełna mineralna, która idealnie sprawdza się do zastosowań przeciwpożarowych.

System ochrony przeciwpożarowej musi być tak zaprojektowany by uwzględniał indywidualne rozmieszczenie pomieszczeń danego budynku. Poszczególne elementy muszą ze sobą współpracować oraz być dopasowane do założeń scenariusza pożarowego. Realizację wentylacji pożarowej opiera się na trzech ważnych etapach - wentylacji oddymiającej, systemie kontroli dymu i ciepła oraz oczyszczania z dymu.

fot.: D+H Polska - Centrala TSZ-200 do sterowania, kontroli i zasilania urządzeń w systemach rozprzestrzeniania się dymu i ciepła oraz wenylacji pożarowej

Przewody oddymiające

Przewody oddymiające powinny być wykonane z odpowiednio sklasyfikowanych materiałów i elementów, o niskiej przewodności cieplnej. Rozprowadzenie ma minimalizować oddziaływanie promieniowania cieplnego na pomieszczenie, np. poprzez izolowanie lub ekranowanie kanałów. Przewody oddymiające zapobiegają zadymieniu w czasie pożaru odprowadzając ciepło i dym poza budynek, dzięki czemu intensywność i szybkość rozprzestrzenia się ognia do kolejnych pomieszczeń jest spowolniona.
 

Wentylatory oddymiające

Służą do oczyszczania pomieszczeń z dymu i zanieczyszczeń gazowych w trakcie pożaru. Różnią się między sobą budową, dzięki czemu łatwo je dopasować do potrzeb użytkownika. Przeznaczone są one do pracy w trudnych warunkach, gdzie panuje wysoka temperatura i zanieczyszczonie powietrza produktami spalania, przez co muszą spełniać rygorystyczne wymagania w kwestii przepisów i standardów dopuszczeń do użytku.

Odcinające klapy przeciwpożarowe

Klapy przeciwpożarowe (odcinające) montuje się jako przegrody odcinające strefę objętą pożarem od pozostałej części budynku w celu powstrzymanie rozprzestrzeniania się ognia, temperatury i zadymienia. Normalnie klapa jest otwarta, a uruchomienie napędu zamykającego następuje w momencie wystąpienia pożaru.
 

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury „Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w miejscu przejścia przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wyposażone w przeciwpożarowe klapy odcinające o klasie odporności ogniowej równej klasie odporności ogniowej elementu oddzielenia przeciwpożarowego z uwagi na szczelność ogniową, izolacyjność ogniową i dymoszczelność (E I S).”

Na podstawie alarmu czujek dymowych, przycisku oddymiania lub zewnętrznych urządzeń wyzwalających dochodzi do uruchomienia systemu oddymiania budynku, który w normalnych warunkach pozostaje w pozycji oczekiwania. Wybuch pożaru równoznaczny jest z otwarciem klap dymowych, przez które zadymienie odprowadzone jest na zewnątrz. Elementem napowietrzającym są odpowiednio zaprojektowane otwory w dolnych partiach pomieszczeń. Cały system współpracuje ze sobą zgodnie z automatyczną centralą zarządzającą.

Instalację przeciwpożarową związaną z oddymianiem można dodatkowo rozbudować o system gaśniczy, który musi być połączony z układem hydraulicznym w budynku. Do tego należy pamiętać o zachowaniu względów bezpieczeństwa dotyczących jakości wody w takiej instalacji - używane tylko w czasie zdarzeń losowych. W instalacjach gaśniczych znajduje się zasadniczo woda stojąca, która sprzyja rozwojowi bakterii i innych drobnoustrojów, dlatego niezbędne jest rozdzielenie instalacji do wody użytkowej (instalacje gaśnicze) od publicznych sieci wody pitnej, np. przy zastosowaniu armatury zabezpieczającej swobodny wyciek. W tym celu stosuje się różnego rodzaju pompy.

fot.: Pompy Wilo o najwyższej sprawności, przeznaczone do zasilania systemów przeciwpożarowych oferują rozwiązania specyficzne dla branży i gwarantują zachowanie regionalnych przepisów