Czyszczenie oraz dezynfekcja wentylacji

O funkcjonalnoÅ›ci instalacji wentylacyjnej nie decydujÄ… tylko montaż i projekt, ale także odpowiednie jej użytkowanie i konserwacja. Aby zapewnić dopÅ‚yw Å›wieżego powietrza do wnÄ™trza budynków trzeba dbać o higieniczny stan instalacji, poprzez okresowe jej czyszczenie oraz dezynfekcje.

Firma Vita-Vent, która zajmujÄ™ siÄ™ czyszczeniem instalacji wentylacyjnych oraz wszystkimi pracami towarzyszÄ…cymi wraz z firmÄ… ALNOR, producentem i dystrybutorem systemów wentylacyjnych, opracowaÅ‚y najkorzystniejszy schemat utrzymania odpowiedniego stanu higienicznego instalacji wentylacyjnych - poczÄ…wszy od procesu projektowania koÅ„czÄ…c na eksploatowaniu.

Korzyści wynikające z utrzymywania prawidłowego stanu higienicznego instalacji:

• czyste i zdrowe powietrze wewnÄ…trz budynku zapewnia komfort oraz bezpieczeÅ„stwo osobom w nim przebywajÄ…cym,
• zmniejszenie ryzyka powstawania takich dolegliwoÅ›ci jak: alergie, bóle gÅ‚owy, zmÄ™czenie, katar, podrażnienie oczu, nudnoÅ›ci,
• zmniejszenie zagrożenia pożarowego,
• zwiÄ™kszenie żywotnoÅ›ci instalacji

Etap przygotowania instalacji wentylacyjnej:

Na etapie projektowania ważne jest zapewnienie łatwego dostępu do instalacji w co najmniej trzech punktach:
1. umożliwienie łatwego poruszania się przy kanałach,
2. dostÄ™p do wnÄ™trza kanaÅ‚ów, poprzez zamontowanie już w fazie instalacji kanaÅ‚ów wentylacyjnych, elementów rewizyjnych firmy Alnor,
3. zminimalizowanie przeszkód w instalacji, które uniemożliwiajÄ… przejÅ›cie narzÄ™dziom czyszczÄ…cym (brak w instalacji klap ppoż., tÅ‚umików, przepustnic).
 

Rys. Elementy rewizyjne ALNOR

Elementy umożliwiające i ułatwiające czyszczenie instalacji wentylacyjnych:

• klapy rewizyjne - dostÄ™pne w dwóch rodzajach, IPR montowane na kanaÅ‚ach okrÄ…gÅ‚ych w Å›rednicach od 80 do 1600 mm, oraz klapy IPF do mocowania na kanaÅ‚ach prostokÄ…tnych. DostÄ™pne sÄ…  w wymiarach od 100 x 80 do 700 x 500 mm. DziÄ™ki użytej uszczelce zapewniajÄ… klasÄ™ szczelnoÅ›ci „D” wg Eurovent;
• kolana rewizyjne BPKCL i BPBKCL - najczęściej stosowane sÄ… w trudno dostÄ™pnych miejscach, umożliwiajÄ… dotarcie do instalacji w dwóch kierunkach;
• zaÅ›lepki z rÄ…czkÄ… - umożliwiajÄ… zaÅ›lepienie kolan rewizyjnych oraz trójników;
• przepustnice umożliwiajÄ…ce czyszczenie - w wersji soczewkowej GBL, która dodatkowo umożliwia pÅ‚ynnÄ… regulacjÄ™ oraz możliwość pomiaru przepÅ‚ywu powietrza w instalacji. DostÄ™pne sÄ… także przepustnice   gilotynowe GK lub GKL;
• nawiewniki NCD-S - których gÅ‚ówny panel  może być zdejmowany i ponownie zakÅ‚adany już po zamontowaniu. Daje to możliwość czyszczenia zarówno puszki rozprężnej jak i koÅ„cówek instalacji;
• TRANS^®System - jest kompletem kanaÅ‚ów i ksztaÅ‚tek okrÄ…gÅ‚ych, Å‚Ä…czonych koÅ‚nierzowo. DziÄ™ki specjalnej konstrukcji,  każdy z zamontowanych elementów może być odÅ‚Ä…czony bez koniecznoÅ›ci nawet najdrobniejszej ingerencji w pozostaÅ‚Ä… część orurowania.
   

Rys. Klapy  rewizyjne ALNOR IPQ i IPR firmy ALNOR

Zasady montażu elementów rewizyjnych

Elementy rewizyjne powinny być instalowane co 20 metrów na odcinkach kanaÅ‚ów, w których nie znajduje siÄ™ żadna przeszkoda (przepustnica, klapa pożarowa, tÅ‚umik), w przeciwnym wypadku klapa musi być zamontowana przed oraz za takim elementem.

Wymiar klapy powinien być co najmniej o poÅ‚owÄ™ mniejszy niż wymiar kanaÅ‚u. Do kanaÅ‚u 400x200 mm należy zamontować klapÄ™ 300x200 na Å›ciance o szerokoÅ›ci 400 mm.

WÅ‚aÅ›ciwy dobór klap oraz ich montaż w fazie instalowania kanaÅ‚ów wentylacyjnych, pozwalajÄ… na ograniczenie kosztów i usprawnienie dalszych prac przy systemie. DodatkowÄ… korzyÅ›ciÄ…, wynikajÄ…cÄ… z zakÅ‚adania klap rewizyjnych już w fazie montażu instalacji, jest sprawniejsze oraz szybsze wykonanie okresowego czyszczenia.
 

Rys. Przykład zamontowania klapy rewizyjnej IPR

Czyszczenie oraz dezynfekcja instalacji wentylacyjnej

Usuwanie zanieczyszczeÅ„ oraz szkodliwych substancji z instalacji wentylacyjnej, powinno być przeprowadzanie co dwa lata bÄ…dź częściej, w zależnoÅ›ci od zanieczyszczeÅ„ znajdujÄ…cych siÄ™ w instalacji.

Etapy czyszczenia instalacji wentylacyjnej:

• ustalenie terminu prac,
• zabezpieczenie maszyn, urzÄ…dzeÅ„, mebli znajdujÄ…cych siÄ™ w pomieszczeniach,
• zdemontowanie klap rewizyjnych,
• wykonanie inspekcji kanaÅ‚ów specjalistycznym robotem,
• odizolowanie kanaÅ‚ów podlegajÄ…cych procesowi czyszczenia balonami,
• czyszczenie kanaÅ‚ów wentylacyjnych poprzez ich szczotkowanie oraz „odsysanie”  zanieczyszczeÅ„,
• dezynfekcja instalacji  Å›rodkami zalecanymi przez PZH poprzez zamgÅ‚awianie,
• wykonanie inspekcji kanaÅ‚ów po czyszczeniu,
• wykonanie badaÅ„ mikrobiologicznych,
• regulacja instalacji,
• sporzÄ…dzenie dokumentacji powykonawczej.
   

Rys. Kanały wentylacyjne przed oraz po czyszczeniu

Przepisy związane z koniecznością czyszczenia instalacji wentylacyjnych

RozporzÄ…dzenie Ministra Spraw WewnÄ™trznych i Administracji z dn. 16.08.1999 w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz.U. 74/99) okreÅ›la warunki techniczne użytkowania budynków mieszkalnych, wraz ze zwiÄ…zanymi z nimi instalacjami i urzÄ…dzeniami technicznymi

§ 13.1. Warunki i sposób użytkowania urzÄ…dzeÅ„ technicznych i instalacji oraz wyroby użyte do ich napraw i konserwacji nie mogÄ… powodować pogorszenia wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci użytkowych czynnika dostarczanego za pomocÄ… tych urzÄ…dzeÅ„ i instalacji.

§ 22.1. Instalacje i urzÄ…dzenia wentylacyjne powinny w okresie ich użytkowania zapewniać możliwość skutecznej wymiany powietrza w pomieszczeniach zgodnie z warunkami zaÅ‚ożonymi w projekcie.

§ 22.2. Instalacje i urzÄ…dzenia wentylacyjne, w okresie ich użytkowania powinny być utrzymywane w stanie technicznym zapewniajÄ…cym sprawność i niezawodność funkcjonowania.

§23. W okresie użytkowania instalacji i urzÄ…dzeÅ„ wentylacyjnych, należy zapewniać:
1) peÅ‚na drożność i szczelność przewodów i urzÄ…dzeÅ„,
2) utrzymanie pełnego wymaganego przekroju kratek wentylacyjnych,
3) realizacjÄ™ wymaganych robót konserwacyjnych i remontowych,
4) realizację zaleceń pokontrolnych wydawanych przez upoważnione organy kontroli i nadzoru,
5) w razie uzasadnionej potrzeby - kontrole stanu technicznego instalacji i urządzeń wentylacyjnych.

Zgodnie z zapisami Prawa Budowlanego (Dz. U. 2000 nr 106 poz. 1126), Art. 62.1 instalacje gazowe oraz przewody kominowe – dymowe, spalinowe i wentylacyjne powinny być poddawane okresowej kontroli nie rzadziej nić raz do roku.

RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12.04.2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75 z dn. 15.06.2002, poz. 690), w rozdziale VI zawiera nastÄ™pujÄ…ce zapisy:

§ 147, ust. 1. Wentylacja i klimatyzacja powinny zapewniać odpowiednia jakość Å›rodowiska wewnÄ™trznego, w tym wielkość wymiany powietrza, jego czystość, temperaturÄ™, wilgotność  wzglÄ™dnÄ…, prÄ™dkość ruchu w pomieszczeniu, przy zachowaniu przepisów odrÄ™bnych i wymagaÅ„ Polskich Norm dotyczÄ…cych wentylacji, a także warunków bezpieczeÅ„stwa pożarowego i wymagaÅ„ akustycznych okreÅ›lonych w rozporzÄ…dzeniu.

§ 153, ust. 6. Przewody powinny być wyposażone w otwory rewizyjne umożliwiajÄ…ce oczyszczenie wnÄ™trza tych przewodów, a także innych urzÄ…dzeÅ„ i elementów instalacji, o ile konstrukcja nie pozwala na czyszczenie w inny sposób niż przez te otwory, przy czy nie należy ich sytuować w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych.

§154, ust. 5: W przypadku pomieszczeÅ„ o specjalnych wymaganiach higienicznych należy stosować centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne umożliwiajÄ…ce utrzymanie podwyższonej czystoÅ›ci wewnÄ…trz obudowy, wyposażone w oÅ›wietlenie wewnÄ™trzne i wzierniki do kontroli stanu centrali z zewnÄ…trz.

§154, ust. 6: UrzÄ…dzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacyjnej powinny być zabezpieczone przed zanieczyszczeniami znajdujÄ…cymi siÄ™ w powietrzu zewnÄ™trznym, a w szczególnych przypadkach w powietrzu obiegowym (recyrkulacyjnym), za pomocÄ… filtrów(…).
Z zapisów RozporzÄ…dzenia Ministra Spraw WewnÄ™trznych i Administracji (Dz.U. 2003 nr 121 poz. 1138)

§30, ust. 2 wynika, że w obiektach (...) usuwa siÄ™ zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli wiÄ™ksza czÄ™stotliwość nie wynika z warunków użytkowych.

Norma PN-EN 12097:2007 Wentylacja budynków. Sieć przewodów. Wymagania dotyczÄ…ce elementów skÅ‚adowych sieci przewodów uÅ‚atwiajÄ…cych konserwacjÄ™ sieci przewodów wprowadza zalecenie, zgodnie z którym należy montować elementy systemów wentylacyjnych w taki sposób, aby w przyszÅ‚oÅ›ci mogÅ‚y być demontowane w celu czyszczenia. W sytuacji, gdy  nie można zastosować takiego rozwiÄ…zania, należy instalować elementy rewizyjne, pozwalajÄ…ce na dostÄ™p do kanaÅ‚ów.

WedÅ‚ug normy PN-EN 13779:2007 Wentylacja budynków niemieszkalnych. Wymagane wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci systemów wentylacji i klimatyzacji, należy dostosować wszystkie elementy skÅ‚adowe instalacji wentylacyjnych do przyszÅ‚ych kontroli stanu higienicznego oraz procesów czyszczenia.

Dorobek prawny Unii Europejskiej

Zapisy prawne obowiÄ…zujÄ…ce na terenie Unii Europejskiej, wprowadzajÄ… szczegóÅ‚owe wymagania dotyczÄ…ce okresowej kontroli poziomu higienicznego systemów wentylacyjnych oraz zasad ich czyszczenia.

UE wprowadziÅ‚a normÄ™ BS EN 15780, Ventilation for buildings. Ductwork. Cleanliness of ventilation systems". Norma EN 15780 opisuje wymagania i procedury dotyczÄ…ce oceny stanu higienicznego instalacji wentylacyjnych oraz metod ich czyszczenia. W szczególnoÅ›ci okreÅ›la:
 

• sposób oceny poziomu higieny instalacji,
• zasady kwalifikowania ciÄ…gów do czyszczenia,
• czÄ™stotliwośćinspekcji i czyszczenia;
• dobór wÅ‚aÅ›ciwych metod czyszczenia;
• zasady  kontroli wykonanych prac.
   

Rys. Klapy rewizyjne firmy ALNOR zamontowane
podczas czyszczenia instalacji wentylacyjnej przez Vita-Vent

Korzyści wynikające z prawidłowego stanu higienicznego instalacji wentylacyjnej są ogromne. Dlatego zachęcamy Państwa do zapoznania się z tym zagadnieniem. Dodatkowe informacje uzyskają Państwo kontaktując się z firmami Vita-Vent lub ALNOR.