Zanieczyszczenie instalacji C.O. - przyczyny

W obiektach, w których funkcjonuje indywidualne ogrzewanie centralne bardzo rzadko zdajemy sobie sprawę z tego jak wygląda – w jakim jest stanie i co się dzieje wewnątrz instalacji. Zważywszy na fakt, że układ pracuje w trybie zamkniętym wydaje nam się, że raz napuszczona woda nie może ulec zanieczyszczeniu. Zapominamy przy tym, że każda instalacja wiąże się także z osadzaniem się osadów wytrącanych z mieszaniny jaką jest woda. Dlatego tak ważna jest przede wszystkim jakość wody w instalacji oraz sposób wykonania systemu, w tym wykorzystane tworzywa oraz panująca w układzie temperatura.

Przeczytaj koniecznie:

• Instalacja co w domu jednorodzinnym

Świadomość takiego stanu rzeczy sprawiła, że coraz większą popularnością cieszą się preparaty czyszczące do c.o. Mają one za zadanie zwiększyć efektywność użytkowanych instalacji oraz zadbać o te nowe. Dla wielu osób okazaly się też środkiem zastępczym, który ochronił dom przed kosztowną i pracochłonną wymianą całej instalacji. Kolejne zastosowanie to tzw. czyszczenie wstępne wykonywane przed oddaniem instalacji do użytku.

fot. AKWA - multifunkcyjne filtry do wody Crystal Right do zastosowania domowego i przemysłowego zapobiegają gromadzeniu się kamienia kotłowego w instalacji. Dzięki całkowitemu wyeliminowaniu z wody kamienia kotłowego nie ma efektu tzw. zarastania instalacji grzewczych oraz związanych z tym strat energii

Kamień kotłowy w instalacji

Warunkami sprzyjającymi do wytrącania się osadu z wody wewnętrz instalacji jest twarda woda, zgodnie z zasadą im wyższa twardość tym więcej kamienia. Niekorzystny wpływ mają także wysokie pH oraz temperatura, która działa jak katalizator, czyli ułatwia proces wytrącanie się osadów.

Sprawdź także >> Kamień kotłowy - przyczyny, usuwanie, zapobieganie

Zwiększenie wydjaności urządzeń grzewczych bardzo często idzie w parze ze zmniejszeniem przepływu wewnętrznego. Obserwujemy to zwłaszcza w nowych instalacjach dbających o ekologię, ale także zajmujących coraz mniej miejsca. Tak dochodzi do postępującej miniaturyzacji wszystkiego co się da. 

Nie możemy przy tym pominąć faktu, że na styku woda-metal oraz w połączeniu z ciepłym środowiskiem musi dojść do powstania rekacji. Najczęściej są to:
 

• korozja (perforacja, przecieki),
• osadzanie się kamienia (brak przekazywania ciepła, szybsze zużycie części, głośna praca układu),
• możliwość skażeń bakteryjnych (zapowietrzenie – zagazowywanie ukladu, korozja wżerowa).

Stan taki nasila się z każdym rokiem użytkowania. Czynnikiem podnoszącym ryzyko są błędy w projekcie lub wadliwe wykonanie któregoś z elementów całego układu. Dlatego tak ważne jest właściwe konserwowanie naszej instalacji.

fot.: Ferdom - inhibitor do instalacji C.O zapobiega korozji grzejników, kotłów, rur, zaworów

Instalacja C.O. - dlaczego trzeba uzdatniać wodę

Picie wody zawierającej sporą domieszkę różnego rodzaju substancji może skończyć się dla nas rozstrojem żołądka, a w dłuższej perspektywie również wieloma groźnymi chorobami. Tak samo jest z instalacją. Woda, którą doprowadzamy do takiego układu powinna spełniać pewne normy. Ta pochodząca prosto z wodociągu niesie ze sobą osady wapnia, żelazo, mangan, magnez, chlor oraz wiele innych zanieczyszczeń, które z naszą pomocą trafiają do instalacji. Uzdatniona woda z pewnością wydłuży żywotność każdej instalacji, a nas wybawi przed wieloma problemami.

fot.: Kospel        

Znając przykład zakamienionego czajnika oraz obserwując proces powstawania warstwy kamienia w jego wętrzu można odtworzyć to, co dzieje się wewnątrz instalacji. Osady mineralne wytrącają się z naturalnych minerałów wchodzących w skład wody, czyli tzw. kamień kotłowy pod wpływem wysokiej temperatury zostaje wytrącony w największej ilości w miejscu najwyższych temperatur, czyli w kotłach i wymiennikach ciepła.

Dowiedz się jakie są >> Metody uzdatniania wody

Zanieczyszczenia instalacji to także kurz i inne drobne elementy towarzyszące każdemu remontowi. Topniki w instalacjach lutowanych, a nawet zwykły brud to również wrogowie dobrze działającej instalacji. Do tego dochodzi tłuszcz, którym zabezpiecza się wszystkie elementy łączne (złączki, rury, zawory itp.) przy montażu grzejnika. Dostające się do instalacji resztki tworzą specyficzną mieszaninę, która z czasem wytrąca się z wody, osadza w newralgicznych miejscach i tworzy idealną barierę cieplną, zmniejsza przepływy i powiększa opory instalacji co skutecznie doprowadza do awarii, niedogrzewania instalacji i znacznego zwiększenia zużycia energii potrzebnej do ogrzania budynku. Dodatkowo jest to idealne siedlisko dla bakterii.

Zanieczyszczenia instalacji centralnego ogrzewania - skutki

Każdy osad staje się izolatorem, dlatego by ogrzać wodę do danej temperatury konieczne jest rozgrzanie systemu do określonego poziomu. Powstanie warstwy izolującej w postaci osadu powoduje dłuższy czas nagrzewania, a tym samy większy pobór mocy i wzrost kosztów poniesionych na paliwo.

Jak się szacuje węglan wapnia osadzony w wymienniku, mający grubość 0,1mm powoduje, że wymiennik musi być ogrzany do temperatury o blisko 90^oC wyższej aby osiągnąć wodę o zadanej wartości.

A na tym nie koniec, bo w instalacji oprócz kamienia kotłowego występują również inne zanieczyszczenia:
 

• Tlenki – efekt korozji z udziałem tlenu i filtrów mikrobiologicznych na tworzywach budujących instalację
• Szlamy – tlenki, tłuszcze i minerały, które tworzą ciągnącą się substancję o czarnym zabarwieniu.

Wszystko to z pewnością przekłada się na znaczne pogorszenie warunków termicznych w ogrzewanej przestrzeni, a większe koszty za ogrzewanie to skutek nie tylko ekonomiczny, ale też ekologiczny i to w skali globalnej - straty mogą sięgać nawet 20 – 30%. Spadek wydajności wiąże się ze spadkiem temperatury wody przy czym zużycie paliwa jest takie samo.

Jak rozpoznać, że instalacja jest zanieczyszczona - objawy

Symptomy zanieczyszczenia instalacji:

• zanieczyszczone filtry (może to nastąpić już po kilku dniach od uruchomienia systemu). K
• zapowietrzanie się instalacji (najczęściej odpowiedzialne są za to bakterie lub reakcje chemiczne zachodzące wewnątrz instalacji). Zapowietrzanie nie jest tu najlepszym określeniem ponieważ nie jest to powietrze – to gazy takie jak metan, siarkowodór czy czysty wodór.
• trzaski w kotle – pękanie warstwy osadów ze względu na różnice we właściwościach rozszerzalności cieplnej materiału wymiennika i kamienia kotłowego. Może to powodować powstawanie pary i typowy odgłos bulgotania spowodowanego nagłą stycznością wody z odsłoniętą powierzchnią wymiennika po pęknięciu i oderwaniu się fragmentu kamienia.

Zlekceważenie powyższych zapowiedzi prowadzi do awarii z przegrzewaniem się oraz zablokowane przepływy głównie na zaworach, wymiennikach ciepła i pompach mogącymi prowqadzić nawet do pęknięcia wymiennika pierwotnego, a to kolejne koszty.

ZAPAMIĘTAJ!

Gwarancje producentów wyklucza naprawy wynikające ze złych parametrów wody w instalacji.

Zanieczyszczona instalacja C.O. - jak zwalczyć

Zgodnie z zasadą lepiej zapobiegać niż leczyć warto postawić na systematyczne czyszczenie instalacji. Zadanie to obecnie jest znacznie bardziej ułatwione z racji dostępu do szerokiej gamy środków chemicznych. Mają one dużą skuteczność, a ich użycie nie jest skomplikowane. Ważne jednak by zawsze dobierać je pod kątem materiału z jakiego wykonano instalację oraz jak długo dany układ jest eksploatowany. Zabieg taki przeprowadza się bez domontażu instalacji, niekiedy nawet w trakcie normalnej pracy. Chemiczne czyszczenie przywraca pewną sprawność systemu.

fot.: Ferdom - preparat czyszczący systemy C.O.

Można czyścić poszczególne elementy instalacji: sam kocioł czy wymienniki za pomocą specjalistycznych pomp płuczących lub kompletne instalacje w systemie normalnej pracy układu lub za pomocą pomp czyszczących.

fot.: Zeparo Cyclone IMI Pneumatex - automatyczny separator zanieczyszczeń oraz magnetytu od IMI Hydronic Engineering

Zwalczanie zanieczyszczeń to także walka z twardą wodą, która powoduje zakamienienie instalacji. W tym celu przyda się zmiękczacz wody lub magnetyzer. Takie dzaiałania nie dopuszczają do wytrącania się kamienia kotłowego, a osady są wypłukiwane na bieżąco, co przyczynia się samoistnego oczyszczenia instalacji.