Wybór klasy instalacji odgromowej - przepisy, normy

Instalacja odgromowa stanowi element zabezpieczający nasz dom przed skutkami bezpośredniego uderzenia pioruna. Jako część instalacji elektrycznej domu odpowiada za przechwycenie za pomocą układu zwodów wyładowania atmosferycznego docierającego do budynku oraz bezpiecznego odprowadzenia prądu piorunowego przewodami odprowadzającymi i rozproszenie go w ziemi za pomocą systemu uziemiającego.

fot.: Algrom

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa budowlanego w naszym kraju wykonanie instalacji odgromowej w budynku jednorodzinnym nie jest konieczne. Warto mieć jednak na uwadze, że tego typu system ma na celu ochronę życia ludzkiego oraz zabezpieczenie mienia. Wykonując instalację odgromową trzeba przestrzegać przepisy i normy w tym zakresie.

Za nadrzędny dokument należy uznać Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz normy polskiego prawa budowlanego w tym zakresie:
 

• PN-EN 62305 „Ochrona odgromowa”,
• PN-IEC 60364-4-443 „Instalacjeelektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi” 
• PN-IEC 60364-5-534 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż  wyposażenia elektrycznego. Urządzenia do ochrony przed przepięciami.

fot.: Pawbol - przykład instalacji odgromowej na dom o podstawie 10x8m i powierzchni dachu ok 90 m²  wraz z analizą kosztów

Instalacja odgromowa w świetle prawa

Obowiązująca normą w zakresie ochrony odgromowej jest norma PN-EN 62305 opublikowana w 2012 r.
 

• Ocena potrzeby stosowania instalacji odgromowej

Decyzję w zakresie konieczności stosowania instalacji odgromowej uzależnia się od dwóch czynników.

spodziewanej częstotliwości bezpośrednich wyładowań trafiających w obiekt (Nd), które zależą w głównej mierze od usytuowania budynku oraz redniej rocznej częstotliwości potencjalnych wyładowań mogących trafić qw budynek (Nc):

Jeżeli:

    Nd < Nc - urządzenie piorunochronne nie jest potrzebne
    Nd > Nc - urządzenie piorunochronne jest potrzebne
 

Norma PN-EN 62305 wskazuje metodę obliczenia ryzyka R, które jest wartością prawdopodobnych średnich rocznych strat. Każde ryzyko R jest sumą komponentów takich jak fizyczne uszkodzenia obiektu oraz związane z tym awarie oraz pożar, a także ryzyko porażenia prądem istot żywych.

    R1 – ryzyko utraty życia ludzkiego lub trwałego porażenia,
    R2 – ryzyko utraty usług publicznych,
    R3 – ryzyko utraty dziedzictwa kulturowego,
    R4 – ryzyko poniesienia strat materialnych.

• Wybór klasy instalacji odgromowej
  

Jeśli budynek został zakwalifikowany jako wymagający ochrony odgromowej, należy teraz ustalić jaki poziom należy zapewnić. Poszczególnym poziomom ochrony przypisane zostały klasy zewnętrznej instalacji odgromowej o określonej skuteczności.

Ochrona odgromowa budynków - ochrona zewnętrzna i wewnętrzna

Instalacja zewnętrznej ochrony odgromowej (zgodnie z IEC 62305-3) i ograniczników przepięć (zgodnie z IEC 62305-4) znacznie zmniejsza ryzyko uszkodzenia spowodowanego błyskawicą w konstrukcjach, wyposażeniu i osobach (ryzyko obliczeniowe zgodne z normą IEC 62305-2).

Kategorie wskazują, jaka wartość fali uderzeniowej napięcia wytrzymuje dla urządzenia i określa maksymalną wartość napięcia resztkowego, które powinny mieć ochronniki przeciwprzepięciowe w każdym obszarze.

fot.: Algrom - ochronę przed przepięciami zapewnia uziemienie o małej wartości omowej i połączenie galwaniczne potencjału z zewnętrznym systemem ochrony odgromowej

Zabezpieczenia przed przepięciami są połączone między aktywnym przewodnikiem (fazą) a gruntem, przed chronionym urządzeniem.

Urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej muszą spełniać następujące normy:

• EN 61643-11: 2013 Urządzenia ochrony przed przepięciami niskonapięciowymi.
• IEC 62305 - Ochrona przed piorunami:
• IEC 62305-1: Ochrona przed piorunami - zasady ogólne.
• IEC 62305-2: Ochrona przed światłem - Zarządzanie ryzykiem.
• IEC 62305-3: Ochrona przed piorunem - fizyczne uszkodzenie struktury i zagrożenia życia.
• IEC 62305-4: Ochrona przed piorunami - Systemy elektryczne i elektroniczne w budownictwie.UNE 21186: 2011 / NF C 17-102: 2011 Ochrona przed piorunami: piorunochrony z wczesnym strumieniem nadajników.
• EN 60664-1 Koordynacja izolacji dla urządzeń niskiego napięcia (sieci).