Kamień kotłowy - przyczyny, usuwanie, zapobieganie

Kamień kotłowy to zjawisko powszechnie obserwowane i choć nazwa wskazuje na kotły, to znamy je również chociażby z czajników. Generalnie problem dotyczy osadu kamiennego, powstałego w wyniku termicznego rozkładu wodorowęglanów wapnia i magnezu, zawartych w wodzie, zwłaszcza twardej. Czynnikiem sprawczym takiego wytrącenia jest proces gotowania, podgrzewania, występowania gorącej pary wodnej. Kamień kotłowy pojawia się w urządzeniach, naczyniach i zbiornikach, w których gotowana jest nieuzdatniana woda. Osadza się on na wewnętrznych ściankach kotłów, czajników, garnków i bojlerów, na elementach podgrzewających wodę, np. na grzałkach elektrycznych. W zależności od wysycenia wody solami kamień kotłowy tworzy się w różnym tempie.

Kamień kotłowy w instalacji grzewczej

Na osadzanie kamienia kotłowego najbardziej podatne są stare rury stalowe, szczególnie wykonane ze stali czarnej. Bardziej odporne są natomiast te gładkie z miedzi i tworzyw sztucznych. Procesowi temu sprzyjają także wszelkie chropowatości na powierzchni. Zgodnie z zasadą oddziaływania elektrostatycznego cząstki, które już się osadziły przyciągają następne prowadząc do rozrostu osadu.

• przyczyny i konsekwencje występowania kamienia kotłowego w instalacji grzewczej
  

Cechą kamienia kotłowego jest kruchość, która wcale nie ułatwia walki z tym osadem. Mechaniczne usuwanie bardzo często jest mozolne i obarczone ryzykiem uszkodzenia powierzchni. Może zatem nie warto z nim walczyć?

O ile w naczyniach do gotowania jego obecność nie jest niebezpieczna, to już w instalacjach grzewczych przyczynia się do strat energii cieplnej. Zakamienione elementy mają mniejszą sprawność i częściej narażone są na awarię. Sam osad również źle przewodzi ciepło.

Kamień kotłowy w instalacji grzewczej może powodować lokalne niedogrzania (lub przegrzania), zmniejszenie przekroju rury, zmniejszenie oraz niestabilnosć przepływu, oscylację poziomu wody, korozję pod osadami, i wiele innych. Najbardziej zaawansowana forma narastania osadu może doprowadzić do całkowitego zablokowania przepływu wody w rurze, prowadząc do różnego rodzaju niebezpiecznych awarii.

Szczególnie niebezpieczny jest jednorodny osad kamienia wapiennego. Już nawet jego nawarstwienie o grubości 2 mm może zwiększyć zużycie paliwa o 1/4.

• sposoby usuwania i zwalczania kamienia kotłowego w instalacji grzewczej

Zapobieganie powstawania kamienia kotłowego w instalacjach wodnych i parowych ogranicza się zwykle do zamontowania zmiękczacza wody lub jej demineralizacji (proces ten możliwy do przeprowadzenia tylko w ujęciu dla wody grzewczej, woda demnineralizowana nie nadaje się do spożycia).

fot.: Ferdom - preparat czyszczący systemy C.O., który rozpuszcza osady mineralne, produkty korozji, szlam oraz odkamieniacz na bazie łagodnego kwasu do instalacji ciepłej/zimnej wody (także pitnej), zasobników, bojlerów itp.

Rozwiązaniem jest również doraźne stosowanie środków zmiękczających. Mechaniczne metody walki z kamieniem są dość kłopotliwe i mało efektywne. Jeśli w obiegu pozostanie twarda woda to mamy pewność, że problem szybko wróci.

                     fot.: Dafi - filtry przepływowe Dafi to skuteczny sposób na kamień kotłowy
 

Dużą popularnością w tej kwestii cieszą się magnetyzery. Jest to metoda fizyczna oparta na magnetyzmie, w którym udział biorą odcinki rur wyposażone w tzw. stos magnetyczny, czyli układ magnesów stałych i zakończone kołnierzem lub gwintem, które wytwarzają stałe pole magnetyczne oddziałujące na cząsteczki przepływającej wody. Dzięki magnetyzerom osad nie osadza się na rurze oraz istniejące już złoża są usuwane.

fot.: Immergas - kompaktowy miękczacz do wody sterowany objętościowo IMMERSOFT

PRZECZYTAJ TAKŻE:

• Uzdatnianie wody w domu jednorodzinnym - przegląd systemów