Aktywne instalacje odgromowe w Polsce

Od 1998 roku w Polsce trwa ekspansja aktywnej ochrony odgromowej według NFC 17-102 (symbol normy francuskiej). Pomimo różnych opinii, od pozytywnych potwierdzających zasadność i skuteczność zastosowania tego typu ochrony odgromowej, po te negatywne, zwalczające możliwość zastosowania ich w jakiejkolwiek formie. W większości głowic aktywnych ESE, producenci stosują modyfikowane rozwiązanie prototypowe, o niskiej sprawności technicznej.

Terminal ESE czyli piorunochron aktywny

Aktywna ochrona odgromowa, czyli ESE (early streamer emission) to terminale aktywne wyposażone w elementy inicjujące oddolny impakt burzowy (wczesną emisję streamera).

Inicjowanie impaktu (pioruna) w pierwowzorze ESE polega głównie tylko na zwiększaniu napięcia prętów aktywnych terminalu w stosunku do pola elektrycznego wokół głowicy ESE.

W ojczyźnie piorunochronów aktywnych, we Francji, w laboratorium firmy LPS France, w wyniku ciągle prowadzonych badań powstały najnowsze rozwiązania techniczne, terminale ELLIPS i Paraton@ir.

Terminale te, generując zwielokrotnione napięcie na prętach aktywnych, rozładowują je tworząc efekt  iskrzenia „arc discharge”. Efekt taki powstaje pomiędzy prętami a górną częścią głowicy, która jest konstrukcyjnie bezpośrednio uziemiona i wychwytuje błyskawice w chwili schodzenia impaktu pioruna do ziemi. Takie rozwiązanie techniczne jest możliwe poprzez odpowiednią budowę terminalu ESE i wielokrotnie bardziej skuteczne od jakichkolwiek innych opracowanych wcześniej.

Instalacja  i zastosowanie w budownictwie

Piorunochrony z głowicą aktywną ELLIPS lub Paraton@ir instalujemy na maszcie ze stali nierdzewnej (inox 30mm x 1,5mm), który umieszczamy w miejscu najwyżej położonym na budynku tak, aby promień ochrony głowicy (wg wytycznych) zabezpieczył cały wyznaczony obszar. Głowicę na maszcie instalujemy na wysokości min. 2 metry nad obszarem chronionym lub wyżej, wg klasyfikacji zagrożenia wyładowaniami piorunowymi określonymi w normach PN EN2305 i NF C17-102.

Prowadząc przewód odgromowy od masztu do ziemi, musimy się rozejść na 2 przewody odprowadzające i schodzące do ziemi tak, aby powstały dwa złącza kontrolne do pomiaru rezystancji uziomu. Wymaganie normy PN EN 62305.

Pomiar końcowy rezystancji uziemienia wprowadzany do tabeli musi wynosić max. 10 om, zgodnie z NF C17-102. 

Przewód odgromowy musi mieć minimalny przekrój 50mm² (drut  Ø8mm). Wszystkie wytyczne przedstawione powyżej są podstawowymi elementami prawidłowo wykonanego piorunochronu w oparciu o głowice aktywne ELLIPS i Paraton@ir.

Piorunochron aktywny ESE w najnowszej odsłonie

Terminale odgromowe ELLIPS i Praton@ir powstały we Francji i zostały opatentowane. Posiadają standardowo 15-letnią gwarancję producenta oraz wszystkie certyfikaty i badania dopuszczające do zastosowania w budownictwie, zgodnie z normą NFC 17-102 oraz CEI EN 62305. Dodatkowo terminale Paraton@ir mają możliwość otrzymania bezterminowej gwarancji, pod warunkiem zastosowania monitorowania online całego systemu odgromowego na bazie unikalnych rozwiązań technicznych firmy LPS France. Powstałe rozwiązania techniczne służą do monitorowania, testowania i rejestrowania w sposób zdalny, a także przy pomocy sieci internetowej całego systemu odgromowego obiektu, na którym jest zainstalowany.

W skład takiego kompletnego systemu wchodzą:

• CONTACT@IR – Jest to moduł do sprawdzania stanu elementów PARATON@IR i COMPT@IR, zasilany z PV i służący do komunikowania się z urządzeniami odbiorczymi ROUT@IR i DONGL@IR.
• PARATON@IR – Jest to terminal aktywny ESE identyczny jak ELLIPS, ale wyposażony w złącze do podłączenia modułu CONTACT@IR aby monitorować na bieżąco stan terminalu.
• COMPT@IR – Jest licznikiem impaktów piorunowych wyposażonym we wskaźnik numeryczny oraz złącze dla modułu CONTACT@IR do monitorowania bieżącego stanu instalacji odgromowej. Może mieć zastosowanie we wszystkich rodzajach instalacji odgromowej i w oparciu o piorunochron aktywny ESE każdego innego producenta.
• ROUT@IR – Jest urządzeniem wyposażonym w złącze RJ45, służącym do komunikacji bezprzewodowej pomiędzy modułem CONTACT@IR a siecią internetową. Wszystkie informacje z modułu są przekazywane na dedykowany serwer producenta firmy LPS France. Przy pomocy nazwy użytkownika i hasła możemy monitorować online system odgromowy do którego mamy prawny dostęp.
• DONGL@IR – Jest to lokalny moduł USB służący do komunikacji z CONTACT@IR, gdzie informacje o systemie wyświetlane są bezpośrednio na komputerze lub na urządzeniu mobilnym typu smartfon lub tablet.
• ALERT@IR – Jest zestawem modułów COMPT@IR (bez wskaźnika numerycznego) i CONTACT@IR w celu monitorowania systemu odgromowego online, poprzez urządzenie ROUT@IR. Może mieć zastosowanie we wszystkich rodzajach instalacji odgromowej i w oparciu o piorunochron aktywny ESE każdego innego producenta .

Dla idealnie skutecznego piorunochronu w oparciu o efekt ESE, niezbędny jest idealnie wykonany uziom o określonych parametrach technicznych. Do najważniejszych parametrów uziomu instalacji odgromowej należy impedancja i jego konstrukcja.

Impedancja uziomu powinna być bezwzględnie zawsze większa od 10 Ohm. Natomiast najlepszym rozwiązaniem jest podłączenie do uziomu naturalnego jakim jest ława fundamentowa, bądź wykonanie uziomów szpilkowych łączonych, pogrążanych mechanicznie. Im głębiej jest pogrążony uziom, tym lepsze parametry techniczne można uzyskać.

W różnych porach roku i okresach pogodowych, parametry (rezystancja) uziomu mogą ulegać zmianom. Instalator, który wykonuje instalację piorunochronną zrobi wszystko, aby w chwili pomiaru rezystancja uziomu była jak najlepsza (musi wynosić mniej niż 10 om). Aby zapobiegać niekontrolowanym wzrostom rezystancji uziomu, można zastrzec, aby rezystancja, która zostanie zmierzona przez instalatora systemu miała niższą wartość – np. 6 ?.

Uwagi

Jeżeli zdecydujemy się na rozwiązanie ochrony odgromowej terminalem ESE to czego powinniśmy unikać i na co zwrócić uwagę:

Czy terminal ESE (głowica), którą chcemy nabyć jest urządzeniem, jakie  możemy spotkać na chińskich stronach i aukcjach internetowych. Instalator może używać tańszych podróbek bądź azjatyckich wyrobów, które z jakością ESE nie mają nic wspólnego. Oferowane i popularne wyroby europejskie są często podrabiane i oferowane na popularnych azjatyckich portalach handlowych.
 

Nabywać urządzenia najlepiej wyprodukowane we Francji bądź Hiszpanii. Tylko te dwa kraje szczegółowo wdrożyły normy ( Hiszpańska UNE 21.186, Francuska NFC 17-102) dotyczące produkcji, projektowania i kompleksowej ochrony przez terminale ESE, i traktują je poważnie.
 

Sprawdzać certyfikaty i badania. Najlepiej aby były wykonane we Europie - Francja lub Hiszpania – pozostałe państwa na ogół traktują takie badania po” macoszemu”, bądź są one tylko fikcją (w przypadku produktów z Azji).
 

Gwarancja. Okres jakiego udzielają producenci na swoje wyroby ma kolosalne znaczenie. Wyroby o bardzo niskiej jakości bądź sprawności mogą świadomie posiadać bardzo krótki okres gwarancji. Od dwóch lat (Pulsar, Akcelerator SE, Schirtec) do 15 lat (ELLIPS i Paraton@ir) z opcją gwarancji bezterminowej.
Dodatkowy osprzęt i wyjątkowe elementy systemu. Producent, który jest nastawiony na ciągły rozwój posiada poza standardowymi rozwiązaniami także te, które nadają jakości produktom podstawowym. Monitorowanie impaktów piorunowych, analiza instalacji lokalnie i online oraz kontrola rezystancji uziemienia PE.

W bardzo wielu przypadkach instalatorzy nie decydują się na stosowanie głowic aktywnych z kilku powodów:

• Brak fachowej wiedzy na ten temat. Ograniczają się do informacji powszechnych, które krążą w internecie o nieskuteczności tego typu rozwiązań. W związku z tym, boją się instalować taką ochronę odgromową. Są to przede wszystkim informacje spreparowane na potrzeby firm produkujących osprzęt odgromowy. Wykorzystanie technologii ESE zmniejszyłoby zapotrzebowanie na poszczególne elementy instalacji odgromowej. A tym samym zmniejszyłyby się koszty instalacji dla użytkownika.
• Instalacja w każdym przypadku musi być opłacalna. Dla użytkownika im tańsza tym lepiej. Dal instalatora liczy się zysk netto. Instalacja aktywna ESE to mniej pracy, mniejsze koszty użytkownika i mniejszy zarobek dla instalatora. W przypadku mniejszych instalacji na domkach jednorodzinnych, koszty obu instalacji mogą być porównywalne. Dlatego instalator w tym wypadku może wybrać rozwiązanie tradycyjne z uwagi na zysk.
• Uprawnienia i dokumentacja po wykonawcza to bardzo trudny temat. W przypadku instalacji tradycyjnej, po wykonaniu takiej instalacji np. przez dekarzy, podpisze się każdy elektryk, jeżeli pomiary rezystancji uziomu są prawidłowe. W przypadku głowicy aktywnej, niektórzy boją się z uwagi na brak wiedzy. A przecież nie ma tu żadnych tajemnic i procedura jest identyczna jak w przypadku instalacji tradycyjnej. Należy tylko dopisać, że instalację wykonano także w oparciu o normę NF C17-102.

Podsumowanie

Wszystkie możliwości do realizacji w zakresie systemów ochrony odgromowej posiada firma ALGROM. Pierwsze instalacje w oparciu aktywne głowice odgromowe ESE zostały przez ALGROM zrealizowane już w 2000 roku. Do tej pory cieszą się zadowoleniem użytkowników i są rekomendacją dla kolejnych klientów. Obecnie posiadamy największą liczbę rozwiązań technicznych do zaspokajania potrzeb ochrony odgromowej zarówno budynków, konstrukcji wysokich, zakładów przemysłowych po otwarte przestrzenie typu place zabaw czy deptaki. Zapraszamy do zakupu oferowanych przez Nas wyrobów. Służymy doradztwem, pomocą i zapewnimy realizację w przypadku takiej potrzeby.

Firma Algrom chętnie nawiąże kontakt z Architektami, Projektantami, Instalatorami i Hurtowniami w zakresie stałej współpracy przy instalacji, sprzedaży i projektowaniu Naszych produktów.