Nowoczesne instalacje w budownictwie

Budowa lub przebudowa domu, apartamentu - to te momenty, w których zastanawiamy się jak powinno wyglądać miejsce, w którym spędzamy ponad połowę naszego życia. Wygląd domu, zastosowane materiały i urządzenie wnętrz to elementy, na które najpierw zwracamy uwagę. Nadchodzi jednak taki moment, w którym powinniśmy zastanowić się nad poszczególnymi instalacjami i zdecydować, czy chcemy tradycyjnego wykonania i tradycyjnych instalacji, czy może oczekujemy czegoś więcej?
 

Zobacz także: Jak prawidłowo rozprowadzić inteligentną instalację

Na ile jest dla nas ważne bezpieczeństwo, jakiego komfortu oczekujemy, czy zastanawiamy się nad rozwiązaniami oszczędnymi, które w dłuższej perspektywie przyniosą wymierne korzyści, czy poszukujemy rozwiązań indywidualnych, dostosowanych do naszych potrzeb i oczekiwań, jakiej estetyki oczekujemy?

Prawie wszystkie urządzenia aktualnie używane w domach są urządzeniami elektrycznymi. Instalacja elektryczna zapewnia dopływ energii do wszystkich pozostałych instalacji, w szczególności oświetlenia i gniazd zasilających. W tradycyjnych instalacjach na tym kończy się jej rola. Pozostałe instalacje spełniają konkretne wymagania, nie współpracując pomiędzy sobą. Osobna instalacja do włączania oświetleniem, osobna do sterowania roletami lub żaluzjami, jeszcze inna do regulacji ogrzewaniem, kolejna do sterowania nagłośnieniem itd.
Czy to wszystko, czego możemy oczekiwać od instalacji XXI wieku?

W skład instalacji elektrycznej aktualnie wchodzi system automatyki domowej (domotyki), zwiększający funkcjonalność instalacji i stanowiący rdzeń wszystkich pozostałych instalacji. Nowoczesne technologie i rozwiązania pozwalają aktualnie zaprojektować i wykonać dom, którego instalacje są zintegrowane, potrafią współpracować pomiędzy sobą, przekazując informacje i w zależności od tych informacji wykonywać określone, wcześniej zaprogramowane funkcje. Postęp technologiczny spowodował, że wizja domu do niedawana obserwowana w filmach science-fiction jest możliwa teraz do realizacji dla każdego, a pojęcie „inteligentnego domu” odzwierciedla oczekiwania stawiane takim rozwiązaniom.

Aby tak się stało konieczne jest odpowiednie wykonanie instalacji elekrycznej i automatyki domowej (domotyki), a także pozostałych, które mają ze sobą współpracować. Całość zagadnień z tym związanych nazywamy inteligentnym domem.


 

Trochę techniki

Do realizacji idei inteligentnego domu konieczna jest instalacja elektryczna odpowiednio zaprojektowana i wykonana.

W instalacji tradycyjnej element sterujący, np. łącznik oświetlenia jest bezpośrednio połączony przewodami linii energetycznej z odbiornikiem, lampą lub elementem wykonawczym (np. stycznik). W takiej instalacji, zmiana i próba wykorzystania któregokolwiek z elementów sterujących do załączania innych odbiorników, np. w innym pomieszczeniu, wiąże się ze skomplikowanym i jednocześnie kosztownym układaniem nowych przewodów.  
 

Trzon instalacji inteligentnego domu stanowi system automatyki. Składają się na niego elementy, którymi sterujemy pracą poszczególnych urządzeń. W każdej instalacji automatyki wyróżniamy elementy sterujące oraz elementy sterowane, wykonawcze.
W instalacji nowoczesnej następuje rozdział elementów sterujących od elementów wykonawczych.

Elementy sterujące, sensory, komunikują się z pozostałymi elementami systemu (jednostką centralną systemu lub bezpośrednio z aktorami) za pomocą magistrali przewodowej lub bezprzewodowo i nie są ściśle powiązane z elementami wykonawczymi. Poszczególne odbiory (oprawy oświetleniowe, napędy silnikowe, zawory itp.) podłączone są do elementów wykonawczych. Na etapie programowania systemu, ustala się zależności pomiędzy poszczególnymi elementami i przypisuje sensory do aktorów. W takiej instalacji zmiana zależności nie wymaga prowadzenia dodatkowych przewodów, a jedynie przeprogramowania systemu. Łatwo też zrealizować wszelkie funkcje grupowe i centralne, a także różnorodne scenariusze, podczas których steruje się jednocześnie różnymi urządzeniami. 

Zakres systemów „inteligentnych” nie musi obejmować całego domu, czy też budynku. Możliwe jest wykonanie instalacji, która obejmuje tylko część, a nawet jedno pomieszczenie. Wielkość instalacji zależy tylko od wymagań i oczekiwań inwestora.

Nie jest też konieczne wykonywanie od razu całej instalacji. Możliwe jest rozłożenie jej na etapy i wykonywanie części instalacji w późniejszym czasie. Jednak w takim przypadku niezbędne jest przewidzenie przyszłych wymagań i oczekiwanej funkcjonalności, aby w pierwszym etapie ułożyć przewody magistralne, sygnałowe i elektryczne do montowanych w przyszłości elementów instalacyjnych. Także ułożenie przewodów zasilających powinno zostać odpowiednio dostosowane – w instalacji tradycyjnej wiele odbiorów pracuje na jednym obwodzie, natomiast w instalacji IB każdy odbiór sterowany musi zostać podłączony do aktora osobnym przewodem.

Wykonane instalacje są oczywiście tak inteligentne, na ile je zaprojektowano i zaprogramowano, na co składają się pomysły i wymagania wszystkich osób biorących udział przy realizacji projektu, a więc oprócz projektanta i wykonawcy, także inwestora, którego oczekiwania wobec systemu muszą współgrać z propozycjami firmy wykonawczej.

Wymierne korzyści, które oferuje inteligentny budynek, to oszczędności wynikające z:

• automatycznego włączania i wyłączania zbędnych odbiorów (oświetlenie, grzejniki) w ciągach komunikacyjnych i pomieszczeniach rzadko użytkowanych,

•  ograniczania zużycia energii elektrycznej poprzez płynną regulacji oświetlenia tylko do wymaganego natężenia światła,

• indywidualnego sterowania energią cieplną w wydzielonych strefach grzewczych w zależności od oczekiwań mieszkańców i charakteru pomieszczenia (inna temperatura w salonie, sypialni, łazience, garażu itp.), a także w zależności od tego, czy jesteśmy w domu, czy też nie.