Instalacje odgromowe - przegląd, rodzaje, dobór sprzętu

artykuł promocyjny


Instalacje odgromowe to ochrona przed skutkami wyładowań atmosferycznych. Rozróżniamy dwa typy instalacji odgromowych. Pierwszą z nich – zewnętrzną instalację odgromową – tworzy siatka tzw. zwodów poziomych i pionowych wraz z przewodami odprowadzającymi do ziemi i uziemiaczami, której zadaniem jest odprowadzenie prądu piorunowego od miejsca uderzenia do ziemi. Druga to wewnętrzna instalacja odgromowa, którą stanowi instalacja przeciwprzepięciowa wraz z szyną ekwipotencjalną (wyrównującą potencjały pomiędzy poszczególnymi instalacjami domowymi np. wodociąg, gazociąg). Zadaniem takiej instalacji jest ograniczenie poziomu przepięć występujących w instalacji i dochodzących do odbiorników. Współcześnie budowane i remontowane budynki zarówno mieszkalne jak i użyteczności publicznej powinny być wyposażone w obydwa typy instalacji.

 

Zobacz również: Instalacja odgromowa

 

 

Klasyfikacja pożarowa obiektu

 

Każdy obiekt, który ma zostać wyposażony w instalację odgromową powinien zostać sklasyfikowany pod względem stopnia zagrożenia pożarowego. Aby zaliczyć budynek do konkretnej kategorii pożarowej ocenia się kilka podstawowych czynników. Bierze się pod uwagę przeznaczenie obiektu - czy jest to obiekt mieszkalny, przemysłowy czy np. skład materiałów łatwopalnych. Oceniane są również: konstrukcja ścian (drewno, mur, konstrukcja stalowa, płyta warstwowa itd.), konstrukcja dachu (drewno, stal, beton itd.) oraz rodzaj pokrycia dachu - blacha, papa, gont, dachówka.

fot.: Pawbol - instalacja odgromowa dla obiektów przemysłowych

Dokonanie oceny pożarowej budynku jest potrzebne do tego by określić zarówno wartość dopuszczalnej oporności uziomów jak i gęstość przewodów odprowadzających oraz długość osprzętu. Na określenie dopuszczalnej rezystancji uziomów ma wpływ również rodzaj gleby. Jeśli jest to teren kamienisto-skalny dopuszczalna wartość wynosi 40Ω, a dla pozostałych 20Ω. Klasyfikacja ta nie dotyczy obiektów zaliczonych do kategorii wybuchowych, w których maksymalna wartość oporności dla uziomów wynosi 7Ω.

 

 

Dobór sprzętu odgromowego

 

Dobór odpowiedniego sprzętu odgromowego wpływa na bezpieczeństwo, jakość oraz ogólny wygląd instalacji piorunochronowej. Wykonawca powinien przedstawić różne warianty osprzętu takie jak np. rodzaj materiału (miedź, ocynk lub miedziowany), typy i rodzaje uchwytów czy wsporników. Ostateczny wybór należy do inwestora ponieważ występują tu znaczne różnice w cenie osprzętu.

 

 

Wykonanie instalacji oraz dokumentacji

 

Prawidłowo wykonana instalacja odgromowa z pewnością ochroni obiekt przed pożarem i innymi zagrożeniami mechanicznymi mogącymi powstać w wyniku uderzenia pioruna.

Wykonanie instalacji odgromowej można podzielić na dwa etapy. Pierwszy z nich obejmuje wykonanie podziemnej części instalacji, drugi – wykonanie części napowietrznej. Na pierwszy etap prac składa się wykonanie przewodów odprowadzających oraz uziomów. Aby uzyskać odpowiednią oporność uziomu wbija się w ziemię odpowiednią liczbę uziemiaczy a następnie łączy się je ze sobą. Druga część prac obejmuje rozprowadzenie instalacji po dachu, ścianach i połączenie jej z częścią podziemną, za pomocą złączy kontrolnych, które umożliwiają szybkie rozłączenie i pomiar instalacji. Przy wykonywaniu takiej instalacji wykorzystuje się istniejące elementy przewodzące budynku jako naturalne części urządzenia piorunochronne.

fot.: Algrom - schemat budowy instalacji odgromowej w domu jednorodzinnym

 

Po wykonaniu instalacji piorunochronnej wykonawca jest zobowiązany do dokonania niezbędnych pomiarów i dostarczenia kompletnej dokumentacji powykonawczej, którą stanowią: metryka urządzenia piorunochronnego oraz protokół pomiarów instalacji odgromowej tj. pomiar rezystancji uziomów, pomiar całości instalacji, pomiar ciągłości instalacji oraz schemat ogólny. Należy pamiętać również, że protokoły z pomiarów posiadają określony okres ważności i powinno się zlecać wykonanie pomiarów przed jego upływem. Wykonanie instalacji odgromowej można powierzyć jedynie doświadczonej firmie, która posiada odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje. Tylko fachowe wykonawstwo gwarantuje nam odpowiednią jakość i gwarantuje poprawność działania instalacji.

Instalacje odgromowe muszą spełniać warunki odpowiedniej normy. Dobrze jest również sprawdzić jakie warunki gwarancji oferuje dany wykonawca. Instalację odgromową muszą posiadać obiekty użyteczności publicznej m. in.:szpitale, sanatoria, szkoły, przedszkola, kina, teatry, muzea, biblioteki, hale targowe i in. Szczegółowe kryteria stosowania ochrony odgromowej podane są w Polskiej Normie PN-86/E-05003/01 i 02.

Instalacje przeciwprzepięciowe (wewnętrzne instalacje odgromowe) to zabezpieczenie urządzeń elektrycznych i elektronicznych.

Dobrze wykonana instalacja odgromowa chroni obiekt przed skutkami uderzenia pioruna, jednak nie chroni ona bezpośrednio urządzeń elektrycznych i elektronicznych znajdujących się wewnątrz budynku. Dotyczy to głównie urządzeń elektronicznych ( telewizor, magnetowid, zestaw do odbioru TV SAT, komputer, telefon) gdyż właśnie elektronika jest najbardziej narażona na skutki przepięć spowodowanych prądami piorunowymi. Wynikiem przepływu takiego prądu przez instalację elektryczną może być ich poważne uszkodzenie lub zupełne zniszczenie.



Do ochrony wewnętrznej urządzeń elektronicznych i elektrycznych stosuje się zabezpieczenia przeciwprzepięciowe, które chronią zarówno przed przepięciami atmosferycznymi jak i łączeniowymi.

Ochronniki przeciwprzepięciowe dzieli się na trzy podstawowe klasy: I, II, III (odpowiednio B, C, D)

  • Klasie I ograniczniki stosuje się w miejscach gdzie doprowadzane są przewody sieci elektroenergetycznej np. złącza.
  • Klasa II - ograniczniki stosuje się w rozgałęzieniach instalacji w obiekcie np. w tablicach rozdzielczych.
  • Klasa III - tu ograniczniki stosuje się w puszkach, gniazdach bądź w urządzeniach.

Istnieje jeszcze klasa A w której ograniczniki stosuje się w niskonapięciowych, napowietrznych sieciach elektroenergetycznych.

Podobnie jak w przypadku zewnętrznych instalacji odgromowych, także instalacje wewnętrzne przeciwprzepięciowe powinny być wykonywane przez firmy specjalistyczne z odpowiednimi uprawnieniami (zgodnie z Polską Normą PN-93/E-05009/443). O ile bowiem wykonanie kompletnej instalacji odgromowej nie jest stosunkowo trudne, to w przypadku instalacji przeciwprzepięciowej trzeba wziąć po uwagę bardzo wiele czynników mających wpływ na dobór rodzaju zabezpieczeń (np. informacje o instalacji elektrycznej, odległości odbiorników od tablic zasilających, odporność urządzeń na udary, rozmieszczenie urządzeń w obiekcie itp.). Należy pamiętać, że to właśnie dzięki odpowiedniemu doborowi ochrony i prawidłowości wykonania instalacji możemy uzyskać efektywność ochrony na poziomie 98%!

 

 

Piorunochron

 

Instalacja odgromowa w budynku jednorodzinnym nie jest obowiązkowa, natomiast w budynku użyteczności publiczej jest obowiązek montażu. Decyzja należy do inwestora. On sam bierze na siebie odpowiedzialność za bezpieczeństwo swojego mienia, ale także zdrowia, a niekiedy nawet życia własnego i współdomowników, stąd też wiele osób nie zakłada instalacji odgromowej ze wzgledów finansowych. 
 
Piorunochron, odgromnik urządzenie chroniące budowlę przed bezpośrednim uderzeniem pioruna przez odprowadzenie do ziemi wyładowania o natężeniu kilkunastu tysięcy amperów. Najprostszy piorunochron to zaostrzony metalowy pręt, ustawiony pionowo w najwyższym punkcie zabezpieczanego obiektu, połączony z
ziemią przewodem o znacznym przekroju poprzecznym (co najmniej 50 mm kw.).
 


Dowiedz się więcej >> Czy warto instalować piorunochron?

 

 

Badania okresowe instalacji odgromowej

 

Wszystkie obiekty budowlane wyposażone w instalacje elektryczne, instalacje niskonapięciowe oraz urządzenia techniczne narażone są na występowanie przepięć, wywołanych wyładowaniami atmosferycznymi czyli piorunami. Aby uchronić obiekt od przepięć, stosowane są instalacje ochrony odgromowej, która ma na celu uniemożliwienie bezpośredniego wyładowania piorunowego w budynek lub jego zminimalizowanie.
 
Badania okresowe instalacji odgromowej to czynności niezbędne do oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji oraz sprawności energetycznej urządzeń instalacji i sieci a osoby obsługujące i konserwujące powinny posiadać kwalifikacje potwierdzone zaświadczeniem kwalifikacyjnym wydanym przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego
 
Badania i pomiary okresowe mają na celu sprawdzenie, czy stan techniczny instalacji w trakcie eksploatacji nie uległ pogorszeniu w stopniu powodującym zagrożenie dla dalszego bezpiecznego użytkowania. Odstępy czasu z jakim powinny być wykonywane badania okresowe określa ustawa "Prawo Budowlane", jednak nie rzadziej niż raz w roku a nawet co 6 miesięcy.

 

 

Badanie okresowe obejmuje:

 

  • Sprawdzenie urządzenia piorunochronnego - sprawdzenie przewodów, elementów łączeniowych, wsporników, mocowania.
  • Sprawdzenie ciągłości elektrycznej urządzenia piorunochronnego.
  • Wykonanie pomiaru rezystancji uziomu.
  • Sprawdzenie stanu urządzeń ograniczających przepięcia w instalacji elektrycznej i systemach przesyłu sygnałów.


W przypadku zmian w obiekcie, instalacjach lub systemach należy sprawdzić skuteczność ochrony urządzenia piorunochronnego.
1. Stan wszystkich połączeń oraz mocowań elementów urządzenia piorunochronnego.
2. Stan korozji, zwłaszcza na poziomie ziemi.
3. Zachowanie wymaganych bezpiecznych odstępy pomiędzy elementami urządzania piorunochronnego a chronionymi urządzeniami lub elementami konstrukcji obiektu.
4. Stan połączeń wyrównawczych wewnątrz obiektu.
5. Stan urządzeń ograniczających przepięcia oraz chroniących je bezpieczników.
6. W przypadku zmian, prawidłowość wykonania nowych części instalacji zewnętrznej oraz wewnętrznej w obiekcie.
Konserwację i sprawdzenie instalacji piorunochronnej powinien dokonywać specjalista z dziedziny ochrony odgromowej.
 
 


 

Opracowanie: Redakcja
Źródło: Redakcja, Quantex
Zdjęcia: Pawbol, Algrom


Zobacz także
Puszka do złącza odgromowego z drzwiczkami

Puszka do złącza odgromowego z drzwiczkami

Nowy model puszki do złącza odgromowego - R.8144D właśnie zasilił portfolio producenta... ¬ więcej...
 
Ranking głowic odgromowych ESE w Polsce

Ranking głowic odgromowych ESE w Polsce

Od ok. 2000 roku w Polsce pojawiły się systemy odgromowe z wczesną emisją streamera... ¬ więcej...
 
Wybór klasy instalacji odgromowej - przepisy, normy

Wybór klasy instalacji odgromowej - przepisy, normy

Instalacja odgromowa stanowi element zabezpieczający nasz dom przed skutkami bezpośredniego... ¬ więcej...
 
All rights reserved © 2004-2023 instalacjebudowlane.pl      |      Powered by strony www introNet
Facebook