Wzrost cen prądu - dlaczego tyle płacimy

Rachunki za energię elektryczną są coraz wyższe. Ceny rosną od kilku lat, a w 2022 r. podwyżki nabrały tempa. Prognozowane ceny prądu w 2023 r. nie dają większych nadziei na poprawę tego stanu. Dlaczego prąd jest drogi? Jakie są przyczyny podwyżek rachunków za prąd i komu pomoże zamrożenie cen prądu przez rząd? Na jaki dodatek mogą liczyć właściciele pomp ciepła i innych elektrycznych urządzeń grzewczych?

fot.: Karlik

Podwyżki cen prądu

Cena prądu przez dłuższy okres wynosiła około 0,60 zł za 1 kWH i jeszcze w 2019 roku ceny wahały się od 0,57 do 0,65 groszy. W 2020 roku rozpoczął się wzrost cen. W 2022 roku jedna kilowatogodzina kosztuje 72-80 groszy (podane stawki odnoszą się do taryfy G11), a więc podwyżka między 2019 r. i 2022 wynosi blisko 27%. Różnica w poszczególnych stawkach zależy od regionu kraju, uwzględniając koszt dostarczenia prądu i zużywanej energii.

Jaka będzie cena prądu w 2023?

Jak wynika z prognozy portalu Globenergia w 2023 roku miesięczne rachunki za prąd mogą być drastycznie wyższe w porównaniu do tegorocznych. Gospodarstwo zużywające rocznie 1000 kWh prawdopodobnie będzie musiało zapłacić 199 zł na miesiąc (w 2022 r. było to 67 zł). Dla zużycia na poziomie 2400 kWh będzie to 426 zł miesięcznie (145 zł w 2022 r.), a dla 3000 kWh nawet 538 zł (181 zł w 2022 r.).

 fot.: Kospel

Dlaczego prąd jest drogi?

Drogi węgiel = drogi prąd

Rosnące ceny surowców energetycznych wprost przekładają się na wzrost cen prądu. W Polsce gospodarka energetyczna wciąż oparta jest głównie na węglu, z którym dziś jest kilka problemów. Branżowy portal Wysokienapiecie.pl stwierdza nawet, że Polska jest jednym z najbardziej uzależnionych od węgla krajów na świecie. Tak jak gaz, węgiel jest jednak surowcem mocno zależnym od sytuacji geopolitycznej. Z powodu wojny na Ukrainie i embarga na węgiel z Rosji i Białorusi, jest on trudniej dostępny i droższy. Wcześniej węgiel zza wschodniej granicy stanowił dużą część całego importu tego paliwa. Razem z polskim wydobyciem (około 80% rocznych zasobów węgla) zabezpieczał krajowe potrzeby. Obecnie zapasy węgla są w pierwszej kolejności gromadzone na zimę, by zabezpieczyć potrzeby gospodarstw domowych i ciepłowni przed sezonem grzewczym, dlatego mniej węgla trafia do elektrowni.

fot.: Noark - nowoczesne liczniki prądu umożliwiają dokładne odczyty wartości zużytego prądu

Opłata emisyjna CO2 a prąd

Czynnikiem powodującym podwyżki są też węglowe opłaty emisyjne, wynikające z unijnej polityki klimatycznej. Przedsiębiorcy sektora energetycznego, w tym dostawcy prądu, ponoszą opłatę z tytułu emitowania do atmosfery niekorzystnych związków, przede wszystkim dwutlenku węgla. W ten sposób emisja ma być z czasem coraz mniejsza, by finalnie unijna gospodarka mogła osiągnąć poziom określany jako zerowa emisyjność netto albo neutralność klimatyczna. Jak stwierdza rząd, gdyby nie opłaty emisyjne, produkcja prądu w Polsce byłaby o blisko 60% tańsza, co przełożyłoby się też na niższe ceny dla końcowych użytkowników. Warto jednak wiedzieć, że pieniądze z tytułu tych opłat trafiają właśnie do budżetu państwa i powinny być wydatkowane na cele przyczyniające się do ochrony klimatu i przestawiania sektora energetycznego na źródła ekologiczne (w Polsce to  m.in. programy: „Czyste Powietrze”, „Mój Prąd”, czy „Mój Elektryk”). Tylko w 2021 r. Polska zyskała na opłatach emisyjnych ponad 25 mld zł.

fot.: Ever

Tarcza solidarnościowa - kto skorzysta?

Pod koniec września parlament przegłosował ustawę, która częściowo zamrozi ceny prądu na poziomie z 2022 r, tak by kolejne podwyżki w 2023 r. nie były tak dotkliwe dla końcowych odbiorców. Wyższych rachunków nie zapłacą gospodarstwa zużywające do 2000 kWH rocznie. Limit ten jest wyższy w przypadku osób niepełnosprawnych (2600kWH) oraz rodzin z Kartą Dużej Rodziny i rolników (w obu przypadkch wynosi 3000 kWh). Zgodnie z prognozami rządu z ulgi będzie mogło skorzystać blisko 17 mln gospodarstw. Dostawcy energii elektrycznej z tytułu niższego zysku dostaną rekompensaty, których suma sięgnie według szacunków prawie 27 mld złotych

Ulga na prąd a pompa ciepła

W ramach nowych przepisów z dodatkowej ulgi mają skorzystać gospodarstwa, wykorzystujące prąd do ogrzewania, np. właściciele pomp ciepła. Przysługuje im jednorazowy dodatek 1 tys. zł. Jeśli roczne zużycie energii przekracza 5000 kWh dodatek wynosi 1500 zł. Z dodatku skorzystają gospodarstwa z pompą ciepła, bojlerem czy piecem akumulacyjnym. By otrzymać taki dodatek elektryczny, trzeba złożyć wniosek w urzędzie gminy w miejscu zamieszkania w terminie od 1 grudnia 2022 do 1 lutego 2023. Dodatek ma zostać wypłacony najpóźniej do końca marca.

fot.: LG                               fot.: Grupa BRANN

Niezbędnym wymogiem do otrzymania dodatku jest wpis urządzenia grzewczego do bazy Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków nie później niż do 11 sierpnia 2022 w przypadku modernizowanych budynków. Co ważne na jeden adres można uzyskać jeden dodatek i nie otrzymają go wcześniejsi  beneficjenci dodatku węglowego czy dodatku na inne paliwa - pellet, drewno, olej, gaz.