Oświetlenie wystaw - 3 kroki do optymalnego oświetlenia muzeów i ekspozycji

Wielkie muzeum, kameralna wystawa dzieł sztuki, ale i showroom samochodowy czy witryna w galerii handlowej potrzebują dobrze dobranego światła. Widzowie i klienci dostrzegą to, co najważniejsze pod warunkiem, że ekspozycja zostanie oświetlona z głową. Jak prawidłowo dobrać światło na ekspozycję? Poniżej przedstawiamy 3 pytania, które trzeba zadać przed zamówieniem oświetlenia wystawowego. Dzięki nim łatwo będzie wybrać optymalne rozwiązanie oświetleniowe dla każdej wystawy.

1) Światło punktowe czy równomierne? Natężenie i równomierność

• Na wystawach sztuki i w muzeach bardzo często aranżacja polega na wydobyciu z ciemnego tła jasno oświetlonych obiektów. W takim przypadku najlepsze są reflektory i downlighty o wąskim kącie rozsyłu, z możliwością sterowania kierunkiem światła. Dzięki nim można idealnie dopasować plamę światła do oświetlanego obiektu a otoczenie pozostawić w półmroku.

Dla szczególnie precyzyjnego oświetlenia stosuje się reflektory z systemem soczewkowym i przesłonami - pozwalają one na idealne dopasowanie kształtu podświetlenia do obiektu.

Światło nakierowane na obiekt - reflektory LED LIRA ZOOM w galerii Instytutu Cervantesa w Krakowie, zainstalowane w linii świetlnej A-69 doświetlającej zabytkowe sklepienie pomieszczeń.

• W nowoczesnych przestrzeniach ekspozycyjnych stawia się najczęściej na intensywne i równomierne światło, czasami jest to nawet oświetlenie bezcieniowe. Dla takich, jasnych i nowoczesnych przestrzeni wybieramy oprawy LED i lampy rozpraszające światło: na przykład linie świetlne z opalowymi dyfuzorami, panele świetlne, barrisole.

Idealnie rozproszone, intensywne światło - barrisole i linie świetlne w showroomie ekskluzywnej marki samochodowej zapewniają spektakularny wygląd pojazdów.

2) Białe światło. Ale jakie? Barwa światła i oddawanie barw.

• Barwa światła buduje nastrój. Do wnętrz, gdzie ludzie mają czuć się zenergetyzowani, działać dynamicznie i podejmować decyzje, stosuje się białe neutralne światło o temperaturze ok. 4000K. Białe światło pobudza mózg człowieka i może wspierać decyzje zakupowe. Cieplejsze światło (ok 3000K) uspokaja i sprzyja kontemplacji. Światło o temperaturze barwowej 4000K uznaje się za najbardziej neutralne i uniwersalne, a diody cieplejsze wybiera się do wnętrz o bardziej nastrojowym charakterze, często też przy ekspozycji antyków, tkanin i ubrań.
   

Należy też zadbać o właściwe oddawanie barw, czyli to na ile w sztucznym świetle kolory obiektów będą takie same jak w świetle naturalnym. Cecha ta określana jest jako Ra (ang. CRI - Color rendering index)  i dla wystaw powinna być wyższa niż 90. Ważne: Ra jest niezależne od temperatury barwowej światła  - dobry producent oświetlenia może dostarczyć LEDY o wysokim Ra w dowolnej temperaturze barwowej.

Wystawa Ars Sacra El Greca w muzeum diecezjalnym w Siedlcach - oprawy Lira z podwyższonym Ra>95 oświetlają dzieła hiszpańskiego artysty

• Kolorowe podświetlenia czyli RGBW (ang. Red Green Blue & White) - sprawdzą się tam, gdzie najważniejszy jest efekt wizualny całego wnętrza, a nie szczegóły produktów czy obiektów. Paski LED świecące na jeden wybrany kolor lub zmieniające barwę dają interesujący efekt i są łatwe w instalacji. Należy jednak pamiętać, że tam, gdzie prezentowane są np. dzieła sztuki albo obiekty, których kolor gra rolę (weźmy za przykład salony samochodowe czy sklepy z ubraniami) kolorowe światło sprawi, że barwy będą widziane nieprawidłowo. W takim przypadku nawet zastosowanie ogólnego oświetlenia z wysokim Ra nie wystarczy, żeby uniknąć przekłamywania kolorów. Dlatego decyzja o instalacji kolorowych pasków musi zostać dobrze przemyślana.

3) Czy aranżacja będzie się zmieniać? Elastyczność oświetlenia

Jeżeli planuje się regularne zmiany ekspozycji, koniecznie należy wybrać oprawy oświetleniowe, które charakteryzuje elastyczność. Na jakie zmiany pozwalają gotowe oprawy oświetleniowe?
 

• Położenie opraw, ich kąt i rotacja

Takie modyfikacje są możliwe dzięki instalacji reflektorów (projektorów) na szynoprzewodach 3f (trójfazowych) można z łatwością dzielić oprawy na sekcje, przesuwać je wzdłuż szyny, obracać i przechylać ich korpusy. To daje pełną swobodę przy rearanżacjach wystaw.

Szyna 3f daje możliwość przestawiania opraw w zależności od potrzeb, bez udziału elektryka. Na zdjęciu: reflektory Lira Zoom, XX-XXi Galeria Sztuki Polskiej w Muzeum Narodowym w Krakowie.

• Parametry światła (natężenie, szerokość kąta świecenia, kształt plamy świetlnej)

Tutaj z pomocą przychodzą specjalistyczne reflektory dla muzeów. Dzięki potencjometrom i układom soczewek pozwalają łatwo precyzyjnie dopasowywać światło do potrzeb obiektu. Zakup takich opraw to inwestycja na dekady.

Reflektory Lira Zoom z potencjometrem (płynna regulacja natężenia) i ruchomym układem soczewkowym, który pozwala zmieniać szerokość kąta świecenia.

Reflektory Lira Target z potencjometrem (płynna regulacja natężenia) i ruchomym układem soczewkowym, który pozwala zmieniać szerokość kąta świecenia.

Więcej o możliwościach profesjonalnych opraw do oświetlania ekspozycji przeczytać można na stronie producenta reflektorów szynowych do muzeów i dla branży retail - HSK LEDY. Zespół projektantów firmy projektuje także oświetlenie i prowadzi doradztwo techniczne dla instytucji kultury, muzeów i galerii.