Wymagania dla łazienka dla niepełnosprawnych - przepisy, zasady projektowania, przegląd rozwiązań

Jakie powinny być wymagania dla łazienki dla osób starszych i z niepełnosprawnością? O co należy zadbać, by zapewnić komfort oraz możliwość samodzielnego skorzystania z łazienki zarówno osobom ograniczonym ruchowo, jak i poruszającym się na wózku? Poniżej prezentujemy główne wytyczne, zasady projektowania oraz rozwiązania dedykowane do łazienek bez barier w domach prywatnych i w miejscach publicznych.

Zasady projektowania przestrzeni pozbawionych barier — wymagania prawne i funkcjonalne

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury oraz Prawo Budowlane z 7 lipca 1994 r. określają wymagania stawiane łazienkom dla osób niepełnosprawnych w miejscach użyteczności publicznej. Określają one usytuowanie, wymiary i wyposażenie w tego typu miejscach.

Funkcjonalna i wygodna łazienka dla osób z niepełnosprawnością powinna mieć określone wymiary:

• pomieszczenie dedykowane na łazienkę dla niepełnosprawnych w budynku użyteczności publicznej powinno mieć obrys zewnętrzny minimum 200 × 240 cm.
• przestrzeń manewrowa dla wózków inwalidzkich powinna mieć wymiary 150 cm na 150 cm.
• drzwi do toalety dla niepełnosprawnych powinny mieć minimum 90 cm szerokości.
• w pomieszczeniach wymagane są płytki antypoślizgowe.
• montaż elementów wyposażenia łazienki powinien być dostosowany do potrzeb osób z ograniczeniami ruchu - dotyczy to zarówno wyboru odpowiedniego asortymentu oraz wysokości umieszczenia.

fot.: Akcjum

UWAGA! Wyższe wymagania w projektowaniu łazienki bez barier nie zwalnia inwestora z dbania o miłą dla oka estetykę - to bardzo ważne!

Zobacz również >> Sposoby dezynfekcji powierzchni i pomieszczeń - przegląd systemów dostępnych na rynku

Bez barier — jak dostosować łazienkę do potrzeb niepełnosprawnych w budynkach publicznych oraz w domach prywatnych

W świetle obowiązującego prawa każda osoba dysfunkcyjna powinna mieć zapewnione bezpieczeństwo i wygodę korzystania z toalet publicznych. Tak samo dotyczy to osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, jak i tych niewidomych czy z innymi schorzeniami. Trudno zatem o wymogi uniwersalne dla wszystkich niepełnosprawnych, ale możliwe jest zastosowanie uśrednionych zasad ergonomii. W mieszkaniach prywatnych dostosowanie pomieszczenia do wymagań specjalistycznych wynika raczej z naszej troski o komfort i bezpieczeństwo bliskiej osoby.

fot.: Werit

WAŻNE! Na przebudowę i dostosowanie łazienki w mieszkaniu prywatnym można ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON.

W prywatnym domu łazienka zazwyczaj musi być dostosowana do konkretnej osoby z daną dysfunkcją, dlatego łatwiej jest zadbać o właściwe rozmieszczenie i odległości, jednak domowe łazienki częściej są małe i trudnoustawne, stąd rodzi się wiele dylematów.

fot.: SFA - w przypadku konieczności przebudowy łazienki może być problem z zapewnieniem odpowiednich warunków pracy kanalizacji i wówczas z pomocą przychodzą nam pomporozdrabniacze, dzięki którym toaleta może znajdować się w najbardziej dogodnym położeniu

Łazienka dla niepełnosprawnych musi być pozbawiona progów i wystających elementów. Wyjątkiem są elementy dostosowane do potrzeb osób niewidomych - tu stosuje się różnego rodzaju okładziny o wypukłej fakturze wyczuwalnej w dotyku, które wyznaczają ciągi komunikacyjne. Dla takich osób często stosuje się również kontrastowe elementy. W takim pomieszczeniu warto zachować umiar, bo nawet nadmiar uchwytów może stać się utrapieniem, a nie pomocą.

WSKAZÓWKA! Projektując łazienkę dla niepełnosprawnych w domu warto zadbać o rozwiązania pozwalające w przyszłości na zmiany — zarówno pod kątem zmieniającej się sytuacji chorego, jak i innych członków rodziny.

Czasem może zajść potrzeba zmiany lokalizacji łazienki w domu, aby lepiej dostosować ją do potrzeb osób niepełnosprawnych, tak aby znajdowała się w łatwo dostępnym miejscu bez przeszkód architektonicznych. 

Łazienka w budynku publicznym dla osób z niepełnosprawnością — jak wyznaczyć strefy użytkowe

Przygotowanie łazienki dla niepełnosprawnych zawsze należy rozpocząć od sporządzenia indywidualnego projektu, w którym dostępną przestrzeń musimy dostosować do wymogów prawnych. Znajomość przepisów BHP, przeciwpożarowych są podstawą, ale nie można oczywiście zapomnieć również o ergonomii i wygodzie osób, dla których taka przestrzeń będzie służyć. Prawidłowe rozplanowanie przestrzeni w łazience dla osób niepełnosprawnych opiera się na wydzieleniu stref funkcjonalnych - w zależności od przeznaczenia (toaleta, toaleta z natryskiem) oraz potrzeb danego obiektu.

Prysznic dla inwalidów

• Przestrzeń manewrowa to 1,5 x 1,5 m.
• Natrysk musi posiadać siedzisko z oparciem, które należy zamontować na wysokości 460-480 mm, a z obu stron konieczne są uchylne poręcze, w odstępie od 650 do 700 mm.
• Minimalna wielkość kabiny to 2,5 m² i 150 cm szerokości.
• Obszar brodzik wymaga zastosowania płytek antypoślizgowych.
• Prysznic dla osób niepełnosprawnych wymagany jest w hotelach, basenach, w domach opieki.
   

fot.: Faneco - siedzisko prysznicowe uchylne

Umywalki dla osób niepełnosprawnych

• Montaż na wysokości 800 mm.
• Pod umywalką wymagana jest wolna przestrzeń na wózek inwalidzki.
• Wymiary: 300 mm (głębokość) i 670 mm (wysokość). 
• Dozownik do mydła oraz suszarka do rąk lub podajnik ręczników muszą znajdować się na wysokości 8500 mm.
• Wokół umywalki konieczne jest pozostawienie przestrzeni manewrowej 1,5 x 1,5 m.

fot.: Sanjo - automatyczna suszarka do rąk Lupus 2500 W RS-L3

WC dla osób ograniczonych ruchowo

• Montaż na wysokości 460 do 480 mm.
• W pobliżu konieczność zapewnienia łukowych poręczy (uchylne i większe o 150 mm od wymiaru miski ustępowej) - 280 mm od górnej części miski ustępowej i na wysokości 650 do 700 mm
• Wymagana przestrzeń manewrowa to 900 x 700 mm z każdej strony ubikacji.
• Obowiązkowe jest oparcie przy toalecie.

fot.: Marax - toaleta myjąca

Produkty do łazienek dla osób wymagających szczególnej opieki — przegląd

Standardy higieny w łazienkach dla osób niepełnosprawnych w miejscach publicznych są wyższe niż w prywatnych domach. Wszelkie wykorzystywane elementy ułatwiające samodzielną obsługę w takim wnętrzu wykonane są z materiałów łatwych do czyszczenia, wykazujących właściwości antybakteryjne oraz często odpornych na zniszczenia. Jednym z najpopularniejszych materiałów jest aluminium. Wszelkie sanitariaty powinny być trwałe i wytrzymałe — muszą wytrzymać ciężar powyżej 200 kg.
 

• Poręcze wymagane są przy misce WC około 0,7 m nad podłogą, przy umywalce - 0,8 m nad podłogą oraz w strefie prysznica lub wanny. Występują w wersji prostej, łukowej oraz kątowej. Mogą to być pojedyncze uchwyty lub podwójna. Część z nich jest składanych, co jest szczególnie przydatne w miejscach o ograniczonej powierzchni.

fot.: Faneco

• Siedzisko - w przypadku łazienek z natryskiem koniecznie jest zapewnienie siedziska  - montowanego na stałe do ściany lub przenośnego. 

fot.: Ferro - seria akcesoriów Metalia Help

ŁAZIENKA PUBLICZNA >> zobacz Profesjonalne umywalki nierdzewne KMB Steel Product

Łazienka wandaloodporna - przeczytaj więcej:

• Gdzie stosować toalety wandaloodporne?
• Wandaloodporne akcesoria do łazienek publicznych
• Armatura łazienkowa czasowa - przyciskowa